Roman over opoffering en betrokkenheid

De roman "De Schoft" van Marente de Moor is een warrig verhaal over een door vrouwen beheerd reddingsschip dat als doelstelling heeft om zoveel mogelijk vluchtelingen te helpen de oversteek over de Middellandse Zee, richting Europa te maken.
Hoewel het thema van het boek wel interessant is, vond ik het lezen van het boek regelmatig te vermoeiend. De journalist, een zekere Tom, die verslag moet doen van het reilen en zeilen op zo'n schip, komt niet duidelijk tot leven. Tom is om onduidelijke redenen bij de krant waar hij voor werkte, ontslagen, maar mag als laatste klus het leven op het schip onderzoeken.
De politieke kleur van de mensen op het schip is belangrijk, omdat het een nogal idealistische activiteit is. De bemanning bestaat uitsluitend uit vrouwen die allen een extreme vorm van idealisme ten toon spreiden. Zelfs als een van de vrouwen (Luce) door een vluchteling verkracht wordt is dat iets wat er "nu eenmaal" bij hoort.
De hoofdpersoon van het boek probeert zo neutraal mogelijk zijn ervaringen op te schrijven en ontkomt er daardoor niet aan om zelf ook gemanoevreerd te worden in een situatie met gewetensproblemen. Daar komt bij dat hij zich, gezien het leeftijdsverschil met de andere opvarenden, niet prettig voelt op het schip. Waarom dat zo is wordt niet duidelijk, want als journalist zou je juist wat afstand moeten bewaren tot de personen waar je over schrijft.
De kern van het boek gaat over opoffering, principes en dood door het vasthouden aan je idealen.
Derhalve wordt regelmatig verwezen naar de heilige Agatha, een vrouw die als martelaar gestorven is voor haar katholieke geloof. De mythe wil dat zelfs haar borsten zijn afgesneden, hetgeen op enkele renaisancistische schilderijen wordt afgebeeld en ook de voorplaat van het boek siert.
Het boek verwijst met name in de cursief gedrukte delen naar vroegere literaire werken, zoals Il Gattopardo en de graaf van Monte Christo. Voor mensen die deze boeken niet kennen werken deze verwijzingen nogal verwarrend. Bovendien zijn ze ook niet nodig. Ook wordt af en toe wat tekst uit het nummer "Revolution" van The Beatles genoemd, mijn insziens nogal misplaatst.
Het boek was voor mij nogal saai om te lezen. Er zat geen humor in en de mogelijkheden om in zo'n situatie wat spanning op te bouwen is ongebruikt gelaten. De verwijzingen naar historische mythen en fabels sloegen voor mij de plank mis en geven alleen maar aan dat Marente de Moor haar klassieken kent.
Het boek was voor mij wel aanleiding om de klassieker van Giuseppe Tomasi di Lampedusa als filmversie van Luchino Visconti uit 1963 nog eens te gaan bekijken.
Daar is het thema, dat "als je wilt dat er niets verandert, zul je iets moeten veranderen". De huidige machthebbers zijn de jachtluipaarden, zij zullen worden vervangen door de hyena's.
Blijft de vraag over waarom het boek de titel "De Schoft" heeft meegekregen. Vermoedelijk wordt met de schoft de "vluchteling" Mubashshir bedoeld, die in de loop van het verhaal een mensensmokkelaar blijkt zijn.
Het laatste hoofdstuk van het boek kon ik alleen maar als een fantasie lezen. Tom en Mubashshir springen overboord en komen terecht bij een mythologische moeder Mami Wata, die zich in zee bevindt.