Een roep om focus

Het is begrijpelijk dat iemand met zo’n bewogen leven en een sterke groeimindset zijn verhaal wil vertellen. Het is alleen jammer dat de auteur er niet in slaagt zijn filosofische en spirituele ideeën te verenigen tot een solide wereldbeeld. Dat gaat ten koste van zijn geloofwaardigheid.


Master your mindset

Michael Pilarczyk schreef een persoonlijk verhaal over inzicht, bewustzijn en de kracht van gedachten. Hij vertelt hoe een plaatjesdraaier van Radio 538 zakenman werd en nu duizenden mensen inspireert als leraar in levenskunst. Zijn filosofie en strategie ontwikkelde hij in de afgelopen vijfentwintig jaar op basis van eigen ervaringen en hij liet zich inspireren door Napoleon Hills Think and Grow Rich en door Quantum Leap Advantage van zijn zakelijk mentor Dan Peña.

Een onzorgvuldige uitwerking

Dit boek is op allerlei gebieden een combinatie van twee visies die net niet goed in elkaar verweven zijn. Het extreem spirituele en het extreem rationele gaan niet samen. Dan is er de overtuiging van de vrije wil die al dan niet vrij is. En heeft het boek nu spirituele ontwikkeling of zakelijk succes als doel? Pilarczyk gaat onzorgvuldig om met de theorieën in dit boek en spreekt zichzelf continu tegen. Zo zegt hij dat een gelukkig leven volgens oosterse filosofieën bestaat uit “het resultaat van een evenwichtige combinatie van je buitenwereld (de materialistische wereld), je fysieke wereld (je lichaam) en je spirituele binnenwereld (je geest),” maar die boodschap ondermijnt hij met zijn verhaal.

Zo is “de betekenis die je geeft aan een gedachte, een gebeurtenis of een situatie” volgens hem cruciaal voor je denkwijze – so far so good – die “je visie op de werkelijkheid” bepaalt. Als hij later uitlegt hoe onze persoonlijkheid wordt gevormd doordat we in onze jeugd worden geconditioneerd, spreekt hij ineens over “jouw werkelijkheid” en “die werkelijkheid bepaalt jouw visie op de wereld en de resultaten die je behaalt.” Weer later heeft hij het over een “subjectieve werkelijkheid” en zelfs “de illusie van onze realiteit”, diezelfde realiteit (wereld) waar hij eerder over sprak. Dus waar heeft jouw visie dan betrekking op? Nu is dit een lastig filosofisch vraagstuk waar geen makkelijk antwoord op te vinden is. Maar in een boek dat zo duidelijk spiritueel is, gaat een dergelijke inconsistentie ten koste van je geloofwaardigheid.

Hij haalt wel nuttige psychologische theorieën aan. Wanneer hij Byron Katie parafraseert wordt duidelijk dat het stellen van de juiste vragen belangrijk is. Dat benadrukt hij zelf ook. Toch zouden de inconsistenties voorkomen kunnen worden als hij dat ook had gedaan bij zijn eigen boek. Later pleit hij namelijk voor het opzoeken van de stilte in jezelf, zodat een zogenaamde “kosmische intelligentie”, waar alle antwoorden op nog niet geformuleerde vragen zouden liggen, je kan vervullen van dat wat je nodig hebt. Maar om te functioneren in onze maatschappij dien je in mijn ogen jouw interpretatie van gebeurtenissen altijd te toetsen aan de realiteit, bijvoorbeeld door in gesprek te gaan met anderen. Niet alleen de kosmos heeft antwoorden. In de woorden van René Descartes: “Twijfel is het begin van alle wijsheid.”

Tussen hoofd en hart

Pilarczyk stelt dat gedachten de oorzaak van negatieve emoties zijn. Frappant is het dat hij hier uitgaat van een bewuste uitlokking van een emotie, terwijl hij ook zegt dat veel ervaringen in ons onderbewuste worden opgeslagen. Ik leg je uit waarom ik het hier niet eens ben. Vaak is er juist sprake van rationalisering nadat een emotie opkomt waardoor er een wisselwerking optreedt: woorden roepen associaties op die emoties meebrengen en waardoor je de associatie versterkt. Het begint dus niet altijd bij een gedachte.

Negatieve emoties zijn daarbij net zo goed onderdeel van ons bestaan als positieve. Geef “boosheid, afgunst of andere negatieve gedachten” geen ruimte zegt hij. Nu is boosheid een emotie en geen gedachte, dus daar moet al onderscheid in worden gemaakt. Ook heeft boosheid een duidelijke functie, bijvoorbeeld in een periode waarin die mensen voorziet van de nodige energie om in opstand te komen tegen extremistische politici die met hun door narcisme gekleurde bril kijken naar een wereld vol alternatieve feiten. Daarbij is het zo dat wie werkelijk verlichting zoekt geen onderscheid maakt tussen de emoties, maar ze als gelijkwaardig accepteert. Je stelt je ervoor open in plaats van dat je je ervoor afsluit.

Je kunt via introspectie je gevoelens leren begrijpen en ze minder invloed laten uitoefenen op je leven door ze te relativeren. Dat geloof ik heilig en dat heb ik zelf ondervonden. Maar Pilarczyk pleit hier voor onderdrukking, wat niet leidt tot de door hem beloofde rust maar het tegenovergestelde: chaos. Dat terwijl uit zijn praktijkvoorbeelden wel blijkt dat hij inziet dat het belangrijk is tot de kern te komen. Hij ondermijnt alleen het noodzakelijke proces van accepteren en doorvoelen van de emoties. Pas dan kun je ervan leren en groeien. Niet alles is mindset, maar een op groei gerichte mindset helpt je wel meer psychologische en spirituele vooruitgang te boeken.

Ons beperkte denken

Een groeimindset staat open voor nieuwe ideeën. Daarvoor is het belangrijk je te verlossen van negatieve denkpatronen die door conditionering zijn ingesleten. Later zegt hij echter dat we vrij zijn te denken wat we willen. Dat is frappant. Als we geconditioneerd zijn binnen bepaalde systemen te denken, waarbij we die vaak onbewust ook in stand houden, kun je dan spreken van absolute mentale vrijheid? Ons denken is “wat dat betreft” toch niet vrij, zegt hij later. Dat staat haaks op zijn eerdere overtuiging. Het is een lastig onderwerp, waar veel over gediscussieerd kan worden. Dat is dan ook een reden dat je er wederom verstandig aan doet geen stelling op te werpen als je zelf nog geen eenduidige visie hebt.

Sterk is wel dat Pylarczyk erkent dat je oude patronen moet vervangen voor nieuwe en niet tijdelijk maskeren. Daar zie je de echte coach, die gebruikmaakt van psychologisch inzicht, zoals de zes stappen van neuro-associatieve conditionering. Dat is ongetwijfeld sterk aan zijn trainingen. Helaas schommelt hij tussen een spirituele visie waarin het volgen van je hart je vanzelf het goede pad op stuurt en van een verlangen “een concreet doel” met plan maken. Hij stel veel kritische vragen, maar biedt geen werkelijke handvatten.

Inhoudelijk valt er dus het een en ander te zeggen over het boek, maar ook de vorm kan beter. Nu is het opgedeeld in een deel over zijn verhaal, de filosofie voor succes en geluk, het meester worden van je mindset en de strategie met zijn twaalfstappenplan. Tot slot heeft hij nog een kleine stap: een roep om focus. Het boek had een betere focus gehad als het was opgedeeld in minimaal twaalf hoofdstukken, elk voor een stap. Daarbij had hij stil kunnen staan bij oefeningen, zodat de lezer écht het maximale uit zichzelf haalt. Nu haalt hij veel anekdotes uit zijn trainingen aan die in deze mate overbodig waren geweest bij een herstructurering van het boek, waar uit de vorm en inhoud was gebleken hoe effectief zijn strategische coaching is.

(Deze recensie verscheen eerder op www.alexhoogendoorn.nl. Hiervoor heb ik een gratis recensie-exemplaar ontvangen van de uitgeverij.)