Het dossier

Anya Niewierra won in november 2023 de NS publieksprijs met haar boek "De Camino". Om haar nominatie in de kijker te zetten, werd haar eerder uitgebrachte thriller "Het dossier" in een nieuw jasje gestopt en opnieuw uitgegeven.

Op een mooie lentedag wordt Josta Wolf wakker en krijgt ze de schrik van haar leven. Plots staat alles in de tuin in bloei, terwijl dat gisteren nog niet zo was. Ook bloemen in huis staan verlept in hun vaas en fruit is gerot. Volledig verward komt ze tot het besef dat er 10 dagen verstreken zijn sinds ze voor het laatst ging slapen. Ook merkt ze een groot nieuw litteken op ter hoogte van haar onderbuik. Na onderzoek blijkt haar nier operatief verwijderd te zijn.

Josta vermoedt dat alles terug te leiden is naar haar verleden in de DDR. Voordat ze naar Nederland kwam, woonde ze in Oost-Duitsland en werd haar artistiek talent misbruikt door de Stasi, die haar opleidde tot kunstvervalser. Ze werd ingelijfd bij de Königstein Gruppe en vervalste aan de lopende band kunstwerken die dan aan het westen verkocht werden.
Op een bepaald moment wordt deze groep opgedoekt en worden alle betrokkenen opgesloten in de gevangenis. Op dat moment komt de ware aard van de Stasi naar boven. Eén bepaalde ondervrager heeft het op Josta en haar kompanen gemunt en laat zijn sadistische aard los op hen. De wantoestanden worden detaillistisch neergeschreven en bezorgen je als lezer een erg beklijvend gevoel.

Dit gevoel wordt nog versterkt door de tweede verhaallijn van het boek, namelijk de bekentenis van Josta's ondervrager, die cursief wordt afgedrukt in het boek. Alles wat deze man vertelt, doet de lezer naar adem happen. Het is verschrikkelijk wat er allemaal gebeurde ten tijde van de DDR en voor de val van de muur. Niewierra slaagt er in om dit alles waarheidsgetrouw aan de lezer weer te geven, zonder dat het "te" wordt.

Gaandeweg vallen de puzzelstukken in elkaar en weet Niewierra perfect de twee vertelperspectieven samen te brengen tot één mooi geheel.
Een heel mooi boek, waarbij je merkt dat er heel wat studiewerk aan vooraf is gegaan. Het geeft een inkijk in de geschiedenis van de DDR, maar als lezer kan je niet achterhalen wat fictie en wat waarheid is.