Stalker op papier
Chris Kraus, hoofdpersoon in I love Dick, is experimenteel filmmaker en probeert met uiteenlopende kunstprojecten het hoofd boven water te houden. Met haar vijftien jaar oudere man Sylvère, hoogleraar in New York, brengt ze een avond door bij de Engelse cultuurcriticus Dick. Het slechte weer dwingt hen in zijn huis te blijven overnachten. De volgende dag vertelt Chris aan Sylvère dat ze verliefd is geworden op Dick. Aangezien ze geen seks meer hebben, onderhouden ze hun intimiteit ‘door deconstructie’, dat wil zeggen, door elkaar alles te vertellen. Chris zegt dat ze gelooft dat zij en Dick een Conceptuele Neukpartij hebben beleefd.
Romantisch meisje
De onthulling van deze verliefdheid aan haar echtgenoot maakt dat Chris besluit haar gevoelens op papier te zetten. De briefvorm die ze daarvoor kiest geeft een helder beeld van haar onzekere maar gaandeweg overtuigde liefde voor Dick – brieven waarin ze trouwens ook Sylvère betrekt. In hun uitgebluste huwelijk wordt deze correspondentie door beiden aangegrepen om weer met elkaar te communiceren. Vreemd genoeg door middel van brieven gericht aan Dick, die nooit verstuurd zullen worden.
In haar eerste brief schrijft Kraus: ‘Sylvère denkt dat het niets meer dan een pervers verlangen naar afwijzing is, de liefde die ik voor je voel. Maar ik ben het daarmee oneens, diep vanbinnen ben ik een heel romantisch meisje.’ Dat is een bekentenis die de tweeslachtigheid in haar handelen blootlegt: er is de grote, haast onvoorwaardelijke liefde voor Dick, maar er is ook de drang dit hele proces te ontleden en tot ‘casus’ te maken. Eigenlijk tot kunst te boetseren. Na zo’n honderd brieven, zowel door Chris als door Sylvère geschreven, ontstaat het plan Dick ermee te confronteren en zijn reactie vast te leggen op film. Dick wordt door Sylvère op de hoogte gesteld van Chris’ gevoelens voor hem, van de briefschrijverij en van het op stapel staande filmproject. Verbaasd weigert deze mee te werken en laat niets meer van zich horen.
Pakkende zelfbeschouwing
De belevingswereld van Chris wordt in de brieven grondig uit de doeken gedaan. Ze grijpt het medium aan om in alle vrijheid haar diepste gedachten naar boven te halen. ‘Ik word niet meer gestuurd door de stemmen van anderen. Vanaf nu benader ik de wereld vanuit mezelf.’ Langzaam ontvouwt de schrijfster een verleden van afwijzing, verbroken relaties en onenightstands, een prille carrière als nachtclubdanseres en later het moeizame bestaan in de door mannen gedomineerde kunstwereld. Dit is Chris Kraus op haar best: de directe schrijfstijl in de brieven, de pakkende zelfbeschouwing, gegoten in een dynamische vorm die het achterste van de tong laat zien.
In het tweede deel van I love Dick worden de brieven langer en uitvoeriger: de ontvanger doet er niet zoveel meer toe, de verzender des te meer. Dick is naar de achtergrond verdreven en geldt nog slechts als aanspreekpunt (‘Ik ben in tweestrijd over jou in stand houden als entiteit om naar te schrijven en met jou praten als persoon’). Chris, inmiddels weg bij haar echtgenoot, probeert met essay-achtige brieven over geliefde onderwerpen haar eigen identiteit scherp te stellen en vaste greep te krijgen op de onzekere basis van haar bestaan. Dat doet ze door uitvoerige beschrijvingen van performances, een prachtig stuk over de Joods-Amerikaanse kunstenaar R.B. Kitaj, een verhandeling over schizofrenie en een intrigerend verslag van de politieke situatie in Guatemala.
Geen vrouw is een eiland-es. We worden verliefd in de hoop ons aan iemand anders te verankeren, zodat we niet vallen.
De kracht van I love Dick is het doorlopende zelfonderzoek dat Chris op zichzelf loslaat. Het ‘romantische meisje’ is gevallen voor een man, ze accepteert de emotionele gevolgen, maar weigert te vervallen in kwijnend bakvisgedrag: ze draait haar focus en richt de camera op zichzelf. In de brieven probeert ze zich zo helder en eerlijk mogelijk uit te drukken om zodoende haar leven te ontrafelen: ‘dus in zekere zin is liefde net als schrijven: in zo’n verhoogde staat leven dat precisie en inzicht essentieel zijn’. In een later stadium is er weer even contact met Dick, zelfs met een min of meer bevredigende seksuele afloop, maar Chris Kraus is inmiddels al veel verder in haar persoonlijke exploratie: de overtuiging dat liefde geen ‘verlaging’ hoeft te zijn, waar je als vrouw smetteloos uit tevoorschijn dient te komen.
@8WEEKLY/André van Dijk
Reageer op deze recensie
Meer recensies van André van Dijk
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
