Ik wens iedere lezer: authenticiteit, autonomie, boosheid, acceptatie, activisme en belangenbehartiging!
Het is geen makkelijk leesbaar boek. Voor wie wel benieuwd is naar de inhoud, maar (nog) niet weet of het boek interessant genoeg is, heb ik mijn arceringen overgetypt. Deze deel ik hieronder (gedeelte). Het betreffen dus passages die mij raken / interesseren, per hoofdstuk gerangschikt.
Inleiding: Waarom ‘normaal’ een mythe is (en waarom dat van belang is)
De kenmerken van het dagelijks leven die we als normaal zien schreeuwen het hardst om onderzocht te worden. Dat is mijn centrale stelling.
Als we ziekte niet als een wrede speling van het lot of een of ander boosaardig mysterie zouden zien, maar als een te verwachten en dus normaal gevolg van abnormale, onnatuurlijke omstandigheden, zou dat enorme gevolgen hebben voor hoe we omgaan met alles wat gezondheid te maken heeft. Fysieke en psychische aandoeningen zouden dan niet meer worden gezien als individuele uitingen van pathologie, maar als levende alarmsignalen die onze aandacht richten op waar onze maatschappij de weg is kwijt geraakt, en in welk opzicht onze onzekerheden en veronderstellingen met betrekking tot gezondheid in feite onwaarheden zijn. Ze kunnen ons ook laten zien wat er nodig is om het roer om te gooien en een gezondere wereld te bouwen.
Deel 1: We zijn allemaal met elkaar verbonden
1: Het laatste wat je wilt meemaken: de verschillende facetten van trauma
‘Alle trauma’s zijn preverbaal’, schreef psychiater Bessel van der Kolk. Zijn uitspraak is om twee redenen waar. Ten eerste ontstaan de psychische wonden die we oplopen vaak voordat onze hersenen in staat zijn om een verhaal in woorden uit te drukken, zoals in mijn geval. Ten tweede worden sommige verwondingen, zelfs als we al kunnen praten, ingeprent in gebieden van ons zenuwstelsel die niets met taal of begripsvorming te maken hebben. Daarbij gaat het natuurlijk om bepaalde hersengebieden, maar ook om de rest van het lichaam. Ze worden ergens in ons opgeslagen waar woorden en gedachten niet bij kunnen. We zouden dit niveau van traumatische codering zelfs ‘subverbaal’ kunnen noemen. Volgens Peter Levine ‘is het bewuste, expliciete geheugen slechts het spreekwoordelijke topje van een zeer grote ijsberg die heel ver de diepte in gaat. Het bevat maar heel weinig informatie over de diepere lagen van impliciete ervaringen die ons op een manier beïnvloeden die de bewuste geest zich nauwelijks kan voorstellen’.
Ik gebruik het woord ‘trauma’ in de betekenis van een innerlijke verwonding, een blijvende breuk of splitsing in het zelf als gevolg van moeilijke of pijnlijke gebeurtenissen. Volgens deze definitie is trauma in de eerste plaats wat er in iemand gebeurt als gevolg van de moeilijke of pijnlijke gebeurtenissen die hem of haar overkomen, niet de gebeurtenissen zelf. ‘Trauma is niet wat er met je gebeurt maar wat er in je gebeurt’. Zo formuleer ik het. Denk bijvoorbeeld aan een auto-ongeluk waarbij iemand een hersenschudding oploopt: het ongeluk is wat er gebeurd is; de verwonding is wat ervan overblijft. Een trauma is een psychische verwonding die zich in ons zenuwstelsel, geest en lichaam vastzet, en die lange tijd na het oorspronkelijke voorval in ons aanwezig blijft en op elk willekeurig moment kan worden getriggerd.
Trauma met de hoofdletter T komt dus voor wanneer kwetsbare mensen dingen overkomen die niet hadden mogen gebeuren, zoals een kind dat mishandeld wordt, huiselijk geweld, een vechtscheiding of het verlies van een ouder. Al deze dingen behoren tot de criteria voor traumatische ervaringen in de bekende ACE-studies.
Trauma’s met de kleine letter t: schijnbare alledaagse gebeurtenissen -wat een baanbrekend onderzoeker zeer treffend de ‘minder memorabele maar kwetsende en veel vaker voorkomende tegenslagen in de kindertijd’ noemde – kunnen langdurig sporen op de psyche van kinderen achterlaten. Hierbij gaat het bv om pesterijen door leeftijdgenoten, de terloopse maar voortdurende herhaalde harde opmerkingen van een goed bedoelende ouder of gewoon een gebrek aan emotionele verbondenheid met de ouder of verzorger.
Loskoppeling van het lichaam heeft een flinke invloed op het leven van getraumatiseerde mensen en is een essentieel aspect van hun trauma. Dit begint als een natuurlijk en noodzakelijk copingmechanisme van het organisme. Het resultaat is een afstomping van je gevoelswereld en – om jezelf extra te beschermen – vaak ook een verharding van je psychische beschermlaag.
Neurowetenschapper Jaap Panksepp ‘Emoties komen niet voort uit de denkende hersenen maar uit oude hersenstructuren die aan onze overleving zijn gerelateerd’.
Responsflexibiliteit: het vermogen om te kiezen hoe je omgaat met de onvermijdelijke ups en downs van het leven, met de teleurstellingen, triomfen en uitdagingen. ‘Vrij zijn betekent dat we in staat zijn om na een prikkel even met onze reactie te wachten en in die pauze een reactie te kiezen die we willen laten zien’, schreef psycholoog Rollo May. Als we een trauma hebben meegemaakt, hebben we die vrijheid niet.
Schaamtevol zelfbeklag wordt maar al te gemakkelijk verward met het nemen van verantwoordelijkheid. De impuls van deze man om zijn moeder te beschermen was een verdediging tegen zijn eigen niet erkende boosheid. Hij had de emotie weggedrukt en er geen gezonde uitlaatklep voor gevonden, waardoor zijn boosheid zich in de vorm van zelfhaat tegen hem had gekeerd.
Mensen die de littekens van een trauma met zich meedragen ontwikkelen bijna allemaal een op schaamte gebaseerd zelfbeeld, een negatief zelfbeeld waarvan de meesten van hen zich maar al te bewust zijn. Het negatieve zelfbeeld kan zich zelfs voordoen als het tegendeel ervan: een grote zelfwaardering (zelfverering).
Lees mijn arceringen van alle 33 hoofdstukken op mijn eigen website:
https://angelathissen.nl/2022/12/25/de-mythe-van-normaal-gabor-mate/
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Angela Thissen - van Heeswijk
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
