De voorlezer
Laaggeletterdheid komt nog steeds voor! Nationale voorleescampagnes moeten het lezen bevorderen, want zelf goed kunnen lezen begint immers bij voorgelezen worden. Er zijn mensen die hier hun beroep van hebben gemaakt. Marc Roger is zo iemand. Hij geniet als voorlezer grote bekendheid in thuisland Frankrijk en organiseert lezingen, vooral in boekhandels.
Dat zijn werk enorm wordt gewaardeerd, blijkt uit een ereprijs die hij in 2014 uitgereikt kreeg ‘voor zijn bijzondere rol in het overbrengen van literatuur aan het grote(re) publiek’. In 2019 draaide Roger de rollen om: hij schreef een boek waarin het voorlezen centraal staat, Grégoire et le vieux libraire. Deze debuutroman verscheen in januari 2020 bij Bruna Uitgevers met de titel De lessen van meneer Picquier. De vertaling is van Marga Blankestijn.
Picquier heeft zijn boekhandel ingeruild voor een piepkleine kamer in een bejaardentehuis. Daar heeft hij zich omringd met drieduizend boeken. Niet langer in staat deze zelf te lezen, heeft hij een aardige jongen weten te strikken om hem voor te lezen; Grégoire geheten en net begonnen in het tehuis als manusje-van-alles. De jongen groeit dankzij wat lessen van de oude man uit tot een volleerde voorlezer. Aanvankelijk alleen voor Picquier, later voor een groter publiek.
De jongen en de oude man zijn elkaars tegenpolen. Grégoire is naïef en volgzaam, Picquier is door het leven getekend en nogal egocentrisch – in zoverre dat hij veel (zo niet alles) in het werk stelt om zijn zin te krijgen. De omslag vermeldt dat dit boek een prachtig eerbetoon is aan vriendschap. Maar die vriendschap komt vooral van de kant van Grégoire: hij doet alles wat de oude man hem opdraagt.
Afgezien van een enkele grap die Picquier de jongen laat uithalen, gebeurt er niet veel in de twee jaar die het verhaal in beslag neemt. Beschrijvingen van de natuur, het weergeven van gedachten en bespiegelingen van Grégoire over het leven van hulpbehoevende oudjes, vormen een groot deel van het boek. Er is veel gesproken tekst waarbij de lezer goed moet opletten, omdat zinnen die in het hoofd van de jongen thuis lijken te horen, als werkelijke zinnen in de dialoog zijn opgenomen.
Het voorleesuurtje biedt de schrijver de mogelijkheid om wat literaire werken te noemen in het voorleeskader. Grégoire begint met De vanger in het graan van J.D. Salinger. Als niet zo gedetailleerd vermeld was geweest dat hij twintig pagina’s per uur leest, elke dag een uur voorleest én dat dat boek 247 pagina’s bevat, zou het volgende merkwaardige ook niet opgevallen zijn: hij start op 1 juni en rondt af op 15 juli!
De hoofdpersonen vertonen enige ontwikkeling. De een wordt fysiek zwakker, de ander psychisch sterker. Grégoire verliest gedurende het boek wat van zijn naïeve kinderlijkheid, maar niet door de liefdeslessen van de tien jaar oudere ziekenverzorgster Dialika. Deze relatie wordt verder niet uitgewerkt en voegt daarmee dus niets toe aan het verhaal. Het is de onvoorbereide wandeltocht waar de jongen door Picquier toe gedwongen wordt – en die bijna een vierde van het boek beslaat – die ervoor zorgt dat de jongen zichzelf beter leert kennen. De bijfiguren zijn slechter af. Zij dienen slechts om aan Grégoire bepaalde reacties, gevoelens of bespiegelende gedachten te ontlokken.
Stijl en taal van deze (coming of age) roman zijn wisselend: van kinderlijk en eenvoudig als Grégoire de verteller is, tot hoogdravend en onbegrijpelijk in Picquiers uiteenzettingen. De lezer treft mooie stukjes aan, bijvoorbeeld over het belangrijke werk van de vertaler, maar ook onbegrijpelijke fragmenten. Zo gooit Picquier een boek verzwaard met een steen in het water. Het boek aarzelt lang genoeg zodat Grégoire titel en auteur kan lezen. Maar twee regels verder lezen we dat het boek onmiddellijk zinkt. Gaandeweg in de roman neemt het gebruik van oneliners en loze woorden toe:
‘Dialika. Dialika. Noord. Oost. Zuid. West. Windrichting en kompas.’
Deze debuutroman – die op geen enkele wijze ontroert – kan een vergelijking met De voorlezer van Bernhard Schlink, De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween van Jonas Jonasson of de film Intouchables niet doorstaan. Schoenmaker, blijf bij je leest: leest voor!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Angèle van Baalen
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
