Ga waarheen de stroom je voert

Heel toevallig kom je een man tegen die je bijzonder fascineert; je hebt een aantal diepzinnige gesprekken met hem, je geeft hem je telefoonnummer en je hoort nooit meer iets van hem. Dat overkwam journalist Ben McGrath.
Dan wordt hij gebeld omdat men in een verlaten kano een notitie gevonden heeft met Bens nummer erop. Dat is voor Ben McGrath, de schrijver van De rivier het sein om een grootscheeps onderzoek in te stellen naar de man die een groot deel van zijn leven in een kano doorbracht, peddelend voor zijn leven: Dick Conant.
De ondertitel van De rivier ‘Het meeslepende en waargebeurde verhaal van een man die met zijn kano de wildernis in trok’ belooft dat het boek van bijna driehonderd pagina’s uitsluitend over Conant en de natuur zal gaan en dat alles wat beschreven wordt, waargebeurd is. Dat is helaas niet het geval. McGrath kan geen maat houden: alles wat hij hoort van mensen die met Conant gesproken hebben, vinden we terug in dit boek. Dat niet alleen. Ook de verhalen binnen de verhalen van weer andere mensen die iets soortgelijks hebben gedaan, worden genoteerd. Iedereen en alles wordt in dit boek erbij ‘gesleept’.
Deze eindeloze stroom van verhalen, anekdotes en personages die niet bijdragen tot verheldering van de vermissing van Conant, zorgt ervoor dat de lezer het gevoel krijgt dat hij op sleeptouw genomen wordt zonder dat het einddoel in zicht komt. Bovendien ziet hij door de bomen het bos niet meer of in het jargon te blijven: door de vele stroompjes ziet hij de rivier niet meer. In dit verband zou een register van namen en plaatsen niet misstaan hebben.
De aaneenrijging van verhalen laat de journalist in McGrath zien, iemand die graag zijn lezers zo veel mogelijk ‘onderhoudt’. Het betekent ook dat hij helder en verzorgd schrijft. Geen lastige zinsconstructies, geen pogingen om zijn verhaal te versieren met gezochte beeldspraak, integendeel De rivier is geschreven in prettig leesbaar proza. Ondanks helder proza doet het geheel bijzonder rommelig aan.
Hoewel De rivier een non-fictie verhaal is kan natuurlijk niet alles ‘waar gebeurd’ of ‘waar gezegd’ zijn. Maar waar de gesprekspartners van de schrijver het bijna allemaal over eens zijn, is dat Conant overkwam als een aimabel persoon. Verder blijkt hij behalve dat ook intelligent, leergierig, achterdochtig, eenzelvig te zijn. Nogal verrassend kwam naar voren dat hij juist niet een nihilist was, wat op grond van zijn leefwijze te verwachten viel.
Wordt Conant gevonden? Hijzelf of zijn lichaam? Wil Conant gevonden worden? Ben McGrath houdt de lezer gedurende het boek daarover in spanning. De lezer tast in het duister.
En dat is goed zo. Laat de dood van de man wiens leven voor velen een mysterie was, gehuld blijven in nevelen!