Er bestaat geen grotere misdaad dan die van het verraad
De Sloveense schrijver Drago Jančar (Maribor 1948) ondervond vanwege zijn kritische artikelen jarenlang grote tegenwerking in het voormalige Joegoslavië. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw raakte hij bekend in Europa, vooral Centraal-Europa, maar ook in Azië en Amerika worden boeken van hem gepubliceerd. Slechts twee van zijn romans werden naar het Nederlands vertaald, De galeislaaf en Noorderlicht, door Roel Schuyt. Hij is het die het ook nu weer door een heel mooie vertaling voor de Nederlandse lezer mogelijk maakt te genieten van de in 2010 verschenen roman To noč sem jo videl, in januari 2018 uitgekomen onder de titel Die nacht zag ik haar.
Met ‘haar’ wordt de aantrekkelijke Veronika bedoeld, getrouwd met de rijke industrieel Leo Zarnik en wonend op een mooi landgoed in Podgorska. Zij is de spil in deze roman. De mensen die haar van nabij hebben gekend worstelen met de vraag waarom zij in januari 1944 verdwenen is. In vijf hoofdstukken zoeken vijf mensen naar een antwoord op deze vraag, ieder vanuit zijn eigen perspectief en om eigen redenen. Soms is er overlap, wat het verhaal nog mooier maakt omdat je als lezer voorkennis hebt van een gebeuren waarop vanuit een ander gezichtspunt nieuw licht geworpen wordt.
De Servische cavalerie-officier Stevo geeft zich, in het krijgsgevangenkamp in Palmanova, over aan zijn herinneringen: zeven jaar eerder had hij een intense liefdesrelatie met de getrouwde Veronika. Josipina, Veronika’s hoogbejaarde moeder, woonde bij het echtpaar in. Sinds de nacht van de verdwijning van haar dochter, is zij verward. Verhuisd naar een armoedig flatje praat zij alleen nog tegen haar overleden man Peter en zit hele dagen voor het raam te wachten op de terugkomst van haar dochter.
Een Duitse officier, de legerarts Horst, raakt bevriend met het echtpaar nadat hij medische hulp had verleend aan de verloofde van de stalknecht Jeranek. Hij herinnert zich de gezellige avonden met muziek en etentjes op het landgoed en vooral de vriendelijkheid van Veronika. Hetzelfde geldt voor het trouwe dienstmeisje. Ook zij kent haar mevrouw als een vriendelijke dame en wil geen kwaad woord over haar horen. Zij levert het vierde verhaal en weet te vertellen dat vreemden het huis binnendrongen.
Het vijfde verhaal is van Jeranek, een eenvoudige boerenjongen die zich bij de partizanen heeft aangesloten. Zijn herinneringen aan de nacht waarin Veronika verdween komen in alle hevigheid naar boven ongeveer vijftig jaar later bij de begrafenis van Janko, een partizanenleider. Hij is de enige die meer weet van wat er die nacht gebeurde.
Door de slimme verteltechnische truc van de vijf personages met ieder hun eigen verhaal wordt de spanning langzaam opgebouwd om het hoogtepunt te bereiken in het laatste verhaal. De vijf hoofdstukken schetsen behalve de romance een beeld van het oorlogsgeweld van 1940-1945 in Europa en vooral in het voormalige Joegoslavië, van het leven in arme dorpen en op rijke landgoederen. Daarnaast maakt de schrijver duidelijk hoe moeilijk het is om iemand werkelijk te kennen en hoe gemakkelijk agressieve manipulatoren simpele zielen kunnen indoctrineren. Enig schuldbesef blijkt Jeranek toch wel te hebben, getuige de woorden die hij aldoor bij zichzelf herhaalt en waarmee hij zich probeert vrij te pleiten:
“Maar iedereen moest begrijpen dat we jong waren en door de onophoudelijke gevechten bijna gek werden, ze achtervolgden ons als beesten, zoals kameraad Janko ook al gezegd had, en wij moesten soms keihard terugslaan. Hij had gelijk.”
Zoals bovenstaand citaat laat zien is het proza van Jančar helder en ongekunsteld en raakt daardoor de lezer recht in het hart. Aan het eind van het boek vindt men van de vertaler enkele verklarende noten en een mooi nawoord waardoor het motto voor in het boek verduidelijkt wordt:
" ‘Onze gefantaseerde vertellingen, geschapen uit de werkelijkheid…’ - H.C. Andersen."
Deze spannende en aangrijpende roman zal de lezer heel lang bij blijven. We zien verlangend uit naar meer vertaald werk van deze auteur!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Angèle van Baalen
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
