Weggestopt verdriet staat contact in de weg

De negenendertig jarige Charlie is gedwongen op verlof in Residence Zeelig aan de Belgische kust. Zoals de cover al laat zien, is het met zijn gemoedstoestand slecht gesteld. Deze donkerte blijft het hele boek als een zware deken over het verhaal hangen. Pas tegen het einde van het boek, wanneer iedereen zijn persoonlijk verhaal doet, klaart de lucht enigszins op en kunnen we spreken van wat in de klassieke tragedie een katharsis wordt genoemd.

Charlie en zijn vriend Jacky delen niet alleen hun idealen als wereldverbeteraars, maar ook hun ouders en grootouders en daarmee ook hun oorlogsverleden. Helaas is het juist dit oorlogsverleden dat ervoor zorgt dat de familieleden niet in staat zijn contact met elkaar te krijgen. Men is krampachtig bezig alle oorlogsellende te verdringen en te vergeten.
Ondertussen wordt wél voor de lezer het ‘boek van oorlog’ ontsloten: alle doorgemaakte oorlogen vanaf het eerste begin bij de grootouders passeren de revue, afgewisseld met de oorlogen waarin Charlie vanwege zijn werk als hulpverlener in oorlogsgebied te maken krijgt. Ook zijn vriend en neef Jacky is verder gegaan op de al in hun jeugd ingeslagen weg van het bestrijden van onrecht. Samen met Sarah, hun beider grote liefde, zet hij zich in voor de mensheid, dichter bij huis, in Brussel.

Het sombere heden in het verhaal wordt afgewisseld met de weinig opbeurende beschrijvingen van het verleden van de personages. Deze beschrijvingen die het merendeel van het boek in beslag nemen, laten weinig ruimte over om het hoofdpersonage wat meer uit te diepen. Wat de lezer vooral bij blijft, zijn de woede en wrok van Charlie.

Om Het boek van oorlog en vergeten uiteindelijk tot een goed einde te brengen heeft de schrijver Joost Loncin zijn toevlucht genomen tot de ‘deus-ex-machina’. Met enige variatie op het klassieke model. Geen god maar een godin: Hannah, een arts die om deze reden eerder in de verhaallijn van Charlie geïntroduceerd werd als zijn vriendin in Ethiopië. Haar té emotionele, zeurende gehamer tegen de familieleden over het feit dat niemand zijn mond open doet – “er klopte iets niet” -, klopt niet met de rest van het verhaal. Het is te geforceerd. Hannah komt namelijk speciaal voor dit einde over uit Parijs en dwingt mensen die zij niet kent en die haar niet kennen tot praten.

De schrijfstijl van Loncin is verzorgd, maar tamelijk eenvoudig, waardoor de aandacht van de lezer al snel verslapt. Het thema ‘niet praten over trauma’s en de schade die daardoor aangericht wordt’ is uitstekend uitgewerkt. Eveneens is het duidelijk dat Loncin zich terdege heeft gedocumenteerd over de verschillende oorlogen, wat duidelijk weerspiegeld wordt door de titel van Het boek van oorlog en vergeten.