Kunst toegankelijk gemaakt voor een groot publiek
Mary Beard (1955), aan wie in 2018 een Knighthood werd toegekend, is een beroemde Britse classica en hoogleraar aan de Universiteit van Cambridge. Ook buiten de kleine wereld van classici is zij bekend, omdat zij via de media op allerlei actuele kwesties reageert. Zij neemt geen blad voor de mond en roept daardoor nog weleens weerstand op, zo zeer zelfs dat ze bedreigd wordt. Zij heeft vele wetenschappelijke publicaties op haar naam staan en populair-wetenschappelijke, zoals SPQR. Haar grote verdienste is dat zij de oudheid voor een breed publiek toegankelijk maakt. Het boek Hoe wij kijken. Met gelovige ogen is daar een goed voorbeeld van. Beard schreef twee programma’s voor de BBC-serie Civilisations, waarop dit kleine kunstboek is gebaseerd. Sylvie Hoyinck tekende voor de vertaling naar het Nederlands; dit boekje verscheen in juli 2018. Het verkleinwoord ‘boekje’ wordt gebruikt vanwege het handzame formaat!
Beard schrijft in prettig leesbaar proza zonder opzichtig vertoon van geleerdheid. Maar het is zonder meer duidelijk dat we met een deskundige te maken hebben. En een met een frisse kijk op kunst, omdat zij die bespreekt vanuit een ander perspectief dan we gewend zijn. Zij plaatst “de aanschouwers van kunst weer in de kijker.” Al die kunst die nu erfgoedlocaties zijn of ten toon gesteld worden in musea, moeten volgens haar in hun context bekeken worden. Dat lijkt een open deur, maar we vergeten dat vaak wanneer we naar kunst kijken. Over de roodzwarte Griekse vazen bijvoorbeeld zegt zij:
“In al hun pracht, tegenwoordig gelden ze als topstukken in museumcollecties, waren de meeste stukken alledaags huishoudaardewerk, van het soort dat je op de keukenplank van een Atheens huis kon aantreffen. (…) bij duizenden geproduceerd, niet in kunstenaarsateliers, maar in het doolhof van rivaliserende werkplaatsen die het ‘pottenbakkerskwartier’ van de oude stad vormden.”
Op dezelfde nuchtere manier bespreekt zij steeds in een behapbaar aantal pagina’s interessante kunst, onder andere de gigantische koppen van de Olmec, de vroegst bekende beschaving in Centraal-Amerika; Griekse lichamen op vazen; de Keizerlijke Garde van Qin, de “grijze spookachtige restanten van een leger” (de soldaten waren ooit beschilderd in felle kleuren).
In het tweede hoofdstuk Met gelovige ogen stelt de schrijfster dat overal in de wereld religie en kunst elkaar raken. “Duizenden jaren is religie (net zo goed als het menselijk lichaam) de inspiratie voor kunst geweest, waarmee religieuze claims werden voorzien van waarheid.” Het twistpunt onder gelovigen of afbeeldingen maken van God/goden geoorloofd is, biedt Beard de gelegenheid om uitgebreid in te gaan op de vraag wat precies door de gelovigen wordt aanbeden. Zij stelt dat vrijwel alle religies ervan uitgaan dat het aanbidden van beelden verkeerd is, maar dat er ook verschillen zijn in het definiëren van wat beeldendienst is. “Religies verschillen fundamenteel over de kwestie wat een religieuze afbeelding is.” Met het oog hierop behandelt zij de tempel van Angkor Wat, de Grotten van Ajanta, de mozaïeken van de San Vitale in Ravenna, het beeld van de Maagd Maria in de basiliek van Macarena in Sevilla, enkele moskeeën, bijbelverhalen en de beeldenstorm.
Alles wat Beard bespreekt, is voorzien van duidelijke illustratie. Waar nodig is die scherp uitvergroot. Er wordt niet té uitvoerig of diepgaand ingegaan op de gekozen kunstonderwerpen, maar wel zó dat een afgerond geheel wordt aangeboden. De lezer die meer over een onderwerp wil lezen, treft achter in het boek van elk besproken kunstobject een uitgebreide lijst ‘Aanbevolen Literatuur’ en ‘Verwijzingen’ aan. In haar ‘Dankwoord’ benadrukt Beard dat een televisieprogramma maken en een boek uitgeven een samenwerkingsproces zijn; daarom bedankt zij een groot aantal personen. In Belangrijke locaties geeft zij aanwijzingen over bereikbaarheid en openingstijden. Een Tijdlijn, Lijst van illustraties en een Register maken dit kunstwerkje compleet. Door de diversiteit van de besproken kunstobjecten, verpakt in duidelijke taal en rijk geïllustreerd, laat dit boeiende boekje de lezer op een aangename manier kennis maken met grote Kunst. Ongetwijfeld zal het bij de lezer de lust naar meer opwekken!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Angèle van Baalen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
