Leven met goden: hoe doe je dat?
Bij Newgrange, even ten noorden van Dublin, “bevindt zich een donkere stenen spelonk, diep in een door mensen aangelegde heuvel die ouder is dan Stonehenge.” Hier hebben mensen meer dan 5000 jaar geleden staan wachten. “Wachten op iets wat wezenlijk is voor het leven en toch onbegrijpelijk: het eerste licht van de zon als die na de winterzonnewende weer naar het noorden gaat.” Hierop volgt een fascinerende uitleg hoe op 21 december de eerste straal zonlicht door een opening boven de ingang van dit bouwwerk uit de steentijd naar binnen valt, geleidelijk verder kruipt en de plek bereikt waar ooit de doden werden begraven, hoe in zeventien minuten hemel en aarde met elkaar verbonden werden.
Neil MacGregor, 1946, is een bevlogen expert; zijn kennis op het gebied van kunst in samenhang met religie is ongelooflijk! Jarenlang is hij directeur geweest van twee beroemde musea, van 2002 tot en met 2015 van het British Museum, daarvoor vijftien jaar lang van de National Gallery in Londen. Hij werd geroemd om Duitsland, waarvoor hij belangrijke prijzen ontving. Zijn Een geschiedenis van de wereld in 100 voorwerpen behoort tot de best verkochte boeken van Penguin Press aller tijden. Op 12 oktober 2018 verscheen bij Hollands Diep de Nederlandse vertaling Leven met goden. Pon Ruiter, Arjanne van Luipen en Peter van Nieuwkoop hebben voortreffelijk werk geleverd.
Bladerend of lezend in Leven met goden denk je onwillekeurig dat MacGregor zijn leven lang gewoond heeft in musea en tegelijkertijd daarbuiten meerdere dubbellevens heeft gehad in een gebied dat zich uitstrekt van India tot Ierland, van Alaska tot Afrika. De belofte die de subtitel 40.000 Jaar volkeren, objecten en religie inhoudt, wordt nagekomen; de schrijver neemt je mee door de eeuwen heen, beginnend bij de Leeuwmens: een beeldje van mammoetivoor, gevonden niet ver van Ulm, in het zuidwesten van Duitsland. Het is veertigduizend jaar geleden gemaakt en daarmee het oudste ons bekende voorwerp met een spirituele betekenis.
MacGregor eindigt zijn 487 pagina’s tellende boek met de beschrijving van een ‘jong’ object: een kruis dat door Francesco Tuccio, timmerman op Lampedusa, geschonken werd aan het British Museum.
“Deze sculptuur is in onze moderne wereld gemaakt in een poging van verwoesting een symbool van hoop te maken. Het is een klein kruis, gewoon van twee stukken hout op elkaar, dat in de Vluchtelingenweek van 2016 op het hoogaltaar van de kathedraal [St Paul’s Cathedral] heeft gestaan. (…) We hebben in dit boek vaak gesproken over voorwerpen waarvan het materiaal zelf onderdeel is van de boodschap. Bij geen enkel voorwerp is dat krachtiger dan bij dit kruis, dat gemaakt is van de wrakstukken van een boot die op 11 oktober 2013 voor de kust van Lampedusa is vergaan: 311 Somalische en Eritrese migranten verdronken.”
Tussen de Leeuwmens en Tuccio’s houten kruis maken we, in duidelijk onderscheiden hoofdstukken, kennis met talloze bijzondere voorwerpen, overal vandaan en uit verschillende perioden; met een groot aantal sites (vooral die voor pelgrims van belang zijn), en met vermeldenswaardige ideeën, gebruiken en rituelen, mythen en verhalen. Van alle objecten en onderwerpen zijn zeer mooie foto’s in kleur te bewonderen die het verlangen opwekken om het getoonde in levende lijve te aanschouwen!
Van alles wat MacGregor beschrijft, maakt hij een boeiend geheel, wijzend op overeenkomsten en verschillen; ook besteedt hij aandacht aan (geloofs)overtuigingen die voor samenhang of botsingen hebben gezorgd. De schrijver is een meester in het overdragen van kennis en hij doet dat in een mooi verzorgde, goed leesbare stijl. Door de afgebakende hoofdstukken kan men het boek rustig even terzijde leggen en later weer opnemen. De uitgebreide lijst ‘Verder lezen’ en het register maken het mogelijk zich in een bepaald onderwerp te verdiepen of het nog eens na te lezen.
Het rijkgeïllustreerde Leven met goden van museumkenner en rasverteller Neil MacGregor biedt de lezer gegarandeerd urenlang leesgenot.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Angèle van Baalen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
