Brengt het nieuwe jaar een ommekeer?
Van Juli Zeh (1974), die voor de roman Ons soort mensen (2016) genomineerd werd voor de Europese Literatuurprijs, verscheen in november 2019 de spannende roman Nieuwjaar. De mooie vertaling is van Annemarie Vlaming.
Henning, getrouwd met Theresa, werkt hard, slaapt slecht, deelt de zorg voor huishouden en kinderen, Jonas van vier en Bibbi van twee. Hij is druk bezig met de perfecte vader zijn, doet zijn best zich gelukkig te voelen, maar weet niet hoe dat moet. Sinds enige tijd wordt hij gekweld door aanvallen waarbij zijn hart op hol slaat, het zweet hem uitbreekt en hij geen andere uitweg ziet om het tot bedaren te brengen dan door als een gek in het rond te rennen. De kerstvakantie op Lanzarote moet voor de ontspanning zorgen die hij hard nodig heeft. Stevige klimtochten op de fiets moeten daarbij helpen, denkt hij. Want 'op de fiets is hij alleen met zichzelf.' Hoe waar! Tijdens de helse klim naar het hoog in de bergen gelegen dorpje Femés is de lezer op indringende wijze getuige van Hennings meest intieme gedachten en gevoelens over wat hem bezighoudt en kwelt. De steile, bijna onbegaanbare weg, de harde wind en felle zon, de fiets ongeschikt voor dit doel en de slechte voorbereiding nemen ongeveer de helft van de pagina’s in beslag; het laat zich goed samenvatten onder de noemer fysieke en geestelijke queeste.
Zeh legt, niet zomaar toevallig, veel nadruk op de klimatologische omstandigheden, op de overal aanwezige zwarte grindstenen, de flirt van zijn vrouw op oudejaarsavond, de leeftijd van zijn kinderen.
Hoog boven het dorpje aangekomen valt Henning uitgedroogd en hallucinerend neer bij een wit huis waar talloze spinnen op een raamloze muur zitten. 'Diep van binnen begint een alarmbel te rinkelen. Even vraagt Henning zich af of HET weer van zich laat horen, of er een aanval zit aan te komen. Maar dat is het niet. Er wordt iets wakker vanbinnen, vanuit diepten waar hij niet bij kan.' Aan de achterkant van het witte huis staat hem zijn volgende helletocht (die ongeveer de tweede helft van het boek beslaat) te wachten, wanneer zijn oog valt op een donker en diep gat: '(…) een rechthoekige uitsnede in de grond, groot genoeg om een mens te verslinden.' De eigenaresse van het huis (lachend): '"Er zal gerust weleens een kat in verdwenen zijn. Maar mensen vallen niet zomaar in gaten, weet je."'
Wat dit boek bijzonder maakt, is dat de auteur op twee fronten spanning creëert: in het buitenverhaal omdat de lezer zich tot het eind afvraagt of Henning zijn katharsis zal vinden en eindelijk gelukkig zal worden met vrouw en gezin. In het binnenverhaal omdat alles wat daarin gebeurt, afstevent op een dramatisch einde dat onafwendbaar lijkt en je bij het lezen ervan op het puntje van je stoel brengt.
Alles draait in deze roman om de hoofdpersoon; zijn herinneringen, zijn denkwereld en gevoelens staan centraal en meer heeft deze roman niet nodig; de bijfiguren hebben een dienende rol. Er is een goed evenwicht tussen korte en lange zinnen, er zijn geen dramatisch aandoende bijvoeglijke naamwoorden. De gebruikte beeldspraak is steeds heel mooi: 'Hij is alleen, opgesloten in zijn persoonlijke vagevuur.' Of: 'De plotselinge stilte is als een vonnis.'
De spanning en de fijne schrijfstijl dwingen de lezer dit boek in één adem uit te lezen. Maar het verdient zeker aanbeveling om dit boek te herlezen. Juist doordat je je haast naar het einde van het boek, zou het je kunnen ontgaan dat dit boek veel meer te bieden heeft dan een spannend verhaal. De knappe verteltechniek, het naadloos switchen tussen heden, verleden en langer geleden, de subtiele verwijzingen, de spiegeling van binnen- en buitenverhaal, de mooie beeldspraak, de onduidelijke scheidslijn tussen werkelijkheid en verbeelding, de psychologische diepgang maken Nieuwjaar tot een pracht van een literaire parel. Terecht wordt Juli Zeh beschouwd 'als een van de belangrijkste hedendaagse Duitse schrijvers'!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Angèle van Baalen
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
