Bloed vloeit als tequila

Met zijn debuutroman Kroniek van een hofzanger, (Trabajos del reino, 2003) werd Yuri Herrera (1970) in een klap een van de bekendste schrijvers van Latijns Amerika. Voortekenen van het einde van de wereld, bevestigde zijn faam. Het niet eerder gepubliceerde De transmigratie der lichamen vormt de derde component van de onlangs verschenen trilogie. Hoewel bijeengebracht als De Koning, de zon en de dood in de Mexicaanse Trilogie kunnen de delen afzonderlijk gelezen worden, maar hun thematiek rechtvaardigt de bundeling. Wie beter dan Herrera, die geboren in Mexico nu in de Verenigde Staten woont, zou de lezer een inkijk kunnen geven in de wereld van drugskartels, bendeoorlogen, armoede, wanhoop en hoop op een betere toekomst als immigrant in de VS?

In de eerste novelle belandt de zanger, El Lobo, door toeval aan het hof van een machtige drugsbaas, de Koning genaamd. Zijn taak is het verheerlijken van de daden (lees misdaden) van de Koning. Vanaf dat moment waant hij zich de gelukkigste persoon op aarde: behalve eten en liefde vindt hij aan het Hof meer dan voldoende stof voor zijn liederen: kelen worden opengesneden, hoofden doorstoken met dolken, en lichamen doorzeefd met kogels. En bovenal, iedereen prijst zijn corrido's. (Een corrido is een populair verhalend lied handelend over onderdrukking en het dagelijkse leven. Niet zelden zijn helden/criminelen uit het Amerikaans-Mexicaanse grensgebied het bezongen onderwerp.)

De novelle volgt de traditionele indeling van de corrido. In het eerste deel maken we kennis met de Artiest El Lobo, de Koning en de andere Hofleden, in het tweede deel wordt verhaald van de drugs en het geweld. Geen enkel ander personage dan de Artiest wordt bij naam genoemd: dergelijke lieden die aanschurken tegen een machtige persoon, zijn namelijk overal en altijd aanwezig en inwisselbaar. Wanneer de tot dan toe wazig ziende Artiest een bril krijgt aangemeten, gaat hij de werkelijkheid zien zoals die is, waarna hij in het derde deel afstand doet van dit hofleven.

Wat een corrido over de Koning had moeten zijn, is een verhalend lied over El Lobo geworden. Het in poëtische stijl gegoten proza is doorspekt van mooi gekozen beelden en vergelijkingen: “Hij streek met een vinger over de rij kiezelsteentjes op haar rug.”

De tweede novelle beschrijft de reis die het meisje Makina onderneemt naar de andere kant, de Verenigde Staten. Haar is namelijk door haar moeder Cora opgedragen haar broer, die eerder naar de andere kant is gegaan, naar Mexico terug te brengen. Zoals de oorspronkelijke titel aangeeft, gaat het hier niet om een plezierreisje. Integendeel, Makina's reis voert haar door een verboden badhuis, door tunnels, door donkere steden, een kroeg waar het stinkt naar urine en rottend afval, zij reist dagenlang in een bus in het duister. Kortom: een queeste. Ook hier weer die poëtische stijl die zo vervreemdend werkt: “... bespeurde ze (...) ook de aanwezigheid van iets anders, dat over het plaveisel was uitgestrooid als klinknagels uit een raam: (…) vluchtige blikken van herkenning die zich onmiddellijk achter neergeslagen oogleden verscholen. Het waren landgenoten die erin geslaagd waren een baantje te bemachtigen.”

In de derde novelle is de Mediateur het hoofdpersonage. Hij is goed in “steenharde waarheden verzachten.” Deze novelle biedt behalve veel geweld en ellende, veroorzaakt door een griepepidemie, ook komische scènes. Iedereen sluit zich op in zijn huis, waardoor de Mediateur eindelijk zijn etagegenote Driedubbelblond mag bespringen – haar vriend die elders woont, durft zich niet over straat te begeven – . Voordat het zover is, moet er nog wat 'geritseld' worden door de Mediateur. En wel buitenshuis. Maar hoe kan hij een paar sterfgevallen oplossen, en, nu alles gesloten is, mondkapjes vinden en condooms!

Voor Heijo Alting zal het niet eenvoudig geweest zijn een adequate vertaling te geven voor het steeds weer verrassende taalgebruik van de schrijver. Dat hij hierin geslaagd is, verdient alle lof! Wat stijl en taal betreft is het boek zonder meer mooi te noemen. De karakters worden echter niet uitgediept, waardoor je als lezer op grote afstand gehouden wordt.