Een mix van genres en stijlen

Met Elina Backman is Finland een thrillerauteur rijker. Haar debuut Als de koning sterft werd internationaal heel goed onthaald. Sophie Kuiper zorgde voor de Nederlandse vertaling. Het boek is het eerste deel in een reeks rond journaliste Saana Hava.

Nadat Saana ontslagen is als online redacteur, weet ze niet goed wat ze met haar leven wil aanvangen. Ze besluit de zomer door te brengen in Hartola en hoopt bij haar tante de rust te vinden om haar toekomst vorm te geven. Als haar tante haar vertelt over een onopgeloste moordzaak van dertig jaar geleden, beslist Saana achter de waarheid aan te gaan. Het is de ideale manier om van de bank af te komen en misschien zit er wel een boek in.

Ondertussen krijgen inspecteurs Jan en Heidi in Helsinki een bizarre moord gepresenteerd. De genitaliën van het slachtoffer zijn gebrandmerkt met een kroon. Even later duikt in Hartola een tweede slachtoffer op. Door een gemeenschappelijke vriendin worden Jan en Saana aan elkaar voorgesteld en van dat moment geraken hun levens zowel privé als beroepsmatig met elkaar verstrengeld.

Is de plot origineel? Niet helemaal. Zit hij goed in elkaar? Dat wel. Backman wisselt voortdurend van perspectief tussen de politie en Saana. Daardoor wordt niet alleen het onderzoek vanuit verschillende hoeken belicht, het geeft de lezer ook de kans de personages beter te leren kennen. In cursieve hoofdstukken lezen we ook wat er in 1989 met Helena gebeurd is. Die stukjes komen in het begin van het boek maar zelden voor, maar volgen elkaar sneller op naarmate ook de ontknoping van het huidige onderzoek vordert. Hierdoor wordt de spanningsboog in het verhaal strak aangetrokken.

Wat die spanningsboog dan weer doet veren, is het romantische verhaaltje dat halverwege plotseling de kop opsteekt. Leuk voor liefhebbers van feelgoodromans, maar nefast voor de sfeer en spanning van het moordverhaal. Als een cake die te vroeg uit de oven komt, zakt het verhaal in en kan het enige doorzetting van de diehard thrillerlezer vragen om de draad weer op te pikken.

Dat dit een debuut is, kan je merken aan de schrijfstijl. Backman lijkt nog zoekende naar de stijl die haar het beste ligt. Opvallend is het verschil tussen de bijna poëtische stukjes over de waternimfen en de soms heel simpele beschrijvingen van het leven van alledag. Daar mocht soms wat in geschrapt worden, een beetje meer ‘show, don’t tell’. Dat neemt niet weg dat het verhaal hierdoor heel gemakkelijk leest en de ruim vijfhonderd pagina’s omgeslagen zijn voor je er erg in hebt.

Als de koning sterft is een goed debuut, zonder meer. Het verhaal bevat enkele standaard thrillerelementen en Backman strooit voortdurend kruimeltjes die door een aandachtige lezer snel opgepikt worden. Sommige kruimeltjes blijven echter liggen, zonder betekenis. Andere krijgen een betekenis die er niet is. Zo komt bijvoorbeeld de conclusie dat er vier slachtoffers zullen vallen omdat er vier koningen in een kaartspel zitten totaal uit de lucht gevallen. Nergens wordt die link met een kaartspel logisch.

De combinatie Saana & Jan biedt zeker potentieel voor verdere verhalen. De vraag is of Backman een evenwicht zal weten te vinden tussen de verschillende stijlen die ze in haar debuut lijkt uit te proberen.