Achter de schermen van politiek Nederland

Het eerste wat opvalt als je De roofvogel van Martijn van der Kooij in de hand hebt, zijn de helderwitte pagina’s. Dat oogt heel mooi, maar vraagt een grotere inspanning van ogen die snel vermoeid geraken.

Het is meteen duidelijk dat Martijn van der Kooij zijn sporen verdiend heeft als politiek journalist. De roofvogel is duidelijk een politieke thriller, hoewel misschien meer politiek dan thriller. Hoofdpersonage is Bilal Annoush, een selfmade zakenman die zijn fortuin vergaarde als ‘toekomstman’, voor de goede lezer: door het verkopen van lucht. Hij weet mensen als geen ander in te palmen en schopt het tot in de Nederlandse politiek.

Matthijs Kooijman, een ambitieuze journalist regelt een afspraak met Annoush. Hij heeft van zijn redacteur opdracht gekregen een profiel van de zakenman op te maken. Algauw blijkt dat beide mannen bij deze ontmoeting een verborgen agenda hebben.

Het is bijna onmogelijk om sympathie op te roepen voor Bilal Annoush. Hij is arrogant, gevoelloos en zelfvoldaan. Als zijn echtgenoot sterft, trekt hij zonder scrupules bij zijn minnaar in. Als hij ‘een vriend’ niet meer kan gebruiken, schuift hij hem aan de kant. Hij is vrouwonvriendelijk en een racist pur sang. Bij dat laatste wringt het schoentje wel een beetje. De racistische uitspraken vliegen in het rond, zonder dat die voldoende genuanceerd worden. Het feit dat Annoush zelf een allochtoon is, moet dit misschien vergoelijken, maar daar slaagt Van der Kooij niet echt in. De ongenuanceerde uitspraken kunnen gevaarlijk zijn voor mensen die in het boek geen dubbele bodem herkennen.

De geloofwaardigheid van het verhaal en de personages is soms ver te zoeken. Een ervaren journalist, die erom bekend staat kritisch te zijn, laat al zijn principes varen als Annoush hem met cadeautjes en reisjes overlaadt. Vriendschappen worden als vanzelf gesloten en vrienden worden even snel weer aan de kant geschoven. Een vrouw wordt begeerd en duikt gewillig het bed in met de eerste de beste charmeur. Het gaat gewoon allemaal te gemakkelijk, te vlotjes. Daardoor is het echt door het eerste deel van het verhaal heen worstelen. Bij de ontknoping is het hek plots zelfs helemaal van de dam als een rasechte deus-ex-machina voor een doorbraak moet zorgen.

Het verhaal is niet chronologisch opgebouwd. De proloog speelt zich af in 2025 en daar eindigt het verhaal uiteraard ook. Tussenin worden uitstapjes gemaakt naar 1994, 2001 en 2012. De meeste hoofdstukken hebben alleen een titel, maar sommige vermelden een datum. Waarom dat de ene keer wel zo is en de andere keer niet, is niet meteen duidelijk.

Martijn van der Kooij heeft geprobeerd zijn ervaringen als politiek journalist om te zetten in een roman. Zijn journalistieke ervaringen komen duidelijk tot uiting. Het boek verleent een goede inkijk achter de schermen van politiek Nederland. Als roman mist het nog de finesses van een sterke verhaallijn en geloofwaardige personages.