Klassieker in een prachtig nieuw jasje

In 1967 verscheen Honderd jaar eenzaamheid van Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez (1927-2014). De roman wordt nog altijd beschouwd als een van de hoogtepunten van de Zuid-Amerikaanse literatuur en als een van de belangrijkste werken van het magisch-realisme.

Naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van het boek komt uitgeverij Meulenhoff met een totaal nieuwe uitgave. Niet alleen de cover krijgt een prachtig nieuw jasje. Na vijfenveertig jaar geeft de uitgeverij ook een nieuwe vertaling uit.

Voor die vertaling tekent Mariolein Sabarte Belacortu. Zij is hiermee niet aan haar proefstuk toe. Sinds 1969 is zij een grote naam als het gaat om vertalingen van Spaanse en vooral Latijns-Amerikaanse auteurs. Naast verschillende werken van Márquez vertaalde ze onder andere ook grote namen als Mario Vargas Llosa, Carlos Fuentes en Julio Cortázar. Ze mocht hiervoor al verschillende bekroningen in ontvangst nemen, waaronder de Vertaalprijs van het Nederlands Letterenfonds in 2010.

Honderd jaar eenzaamheid vertelt het verhaal van zes generaties Buendia. Stamvader José Arcadio Buendia sticht het stadje Macondo, dat onlosmakelijk met de familie verbonden blijft. Hoe meer het stadje zich echter ontwikkelt, hoe meer het met de nakomelingen van José Arcadio bergafwaarts lijkt te gaan.

Honderd jaar eenzaamheid blijft een dikke pil, die enige inspanning van de lezer vraagt. Eerst en vooral was de familie Buendia niet zo origineel als het op naamgeving aankwam. Dezelfde namen komen in de verschillende generaties telkens opnieuw terug. Gelukkig staat vooraan in het boek een stamboom, die het voor de lezer mogelijk maakt om door het bos de bomen te blijven zien.

Bovendien is het magisch realisme een genre waar je voor open moet staan. Net als je denkt een bloedserieus familie-epos te lezen, word je geconfronteerd met sprekende doden, vliegende priesters en andere fantastische verhaallijnen. Door dit alles heen lees je echter ook de maatschappijkritiek over zinloze burgeroorlogen, de rol van de (sterke) vrouw in het huishouden, het hebben van en vasthouden aan je dromen… Op een magische, maar tegelijk ook humoristische manier voert Márquez verschillende bijna filosofische thema’s ten tonele. Met een lach en een traan zet Honderd jaar eenzaamheid je als lezer aan het denken over politiek, familie, eenzaamheid en zelfs de zin van het bestaan.

Als een boek na vijfenveertig jaar opnieuw vertaald wordt, dan zou je kunnen verwachten dat een verhaal ‘moderner’, toegankelijker, makkelijker leesbaar wordt. Dat is niet eenvoudig als je zo dicht mogelijk bij de schrijfstijl van Márquez wil blijven. Mariolein Sabarte Belacortu heeft eerder voor het laatste gekozen. Hoewel achteraan in het boek een heel handige verklarende woordenlijst opgenomen is, stoot de lezer hier en daar nog op een moeilijk woord dat niet verklaard wordt. Meestal kan hun betekenis min of meer uit de context afgeleid worden, maar ook hier verwacht men een zekere inspanning van de lezer.

Honderd jaar eenzaamheid is een tijdloos verhaal en daar draagt deze nieuwe vertaling ook aan bij. De prachtige vormgeving en de zorg die besteed werd aan de stamboom en de woordenlijst, maken het tot een exemplaar dat de literatuurliefhebber zeker in zijn boekenkast wil laten pronken.