Spannend spionageverhaal, maar met een dieselmotor

Vier dode lichamen bungelen in een pakhuis in Zaandam. Zowel hoofdinspecteur Neli Panka als ex-commando en geheim agent Eugene Hamer worden bij het misdrijf geroepen. De twee kwamen elkaar al eerder tegen in Dodenstoel, het debuut van Johan Andersen. In Zonder genade sporen ze geen seriemoordenaar op, maar proberen ze een terroristische aanslag te verijdelen.

In het begin van het boek is het even wennen aan de schrijfstijl van Andersen. In lange, samengestelde zinnen met veel hulpwerkwoorden probeert hij meteen veel informatie mee te geven. Het leest dan nog niet zo vloeiend. Hoe meer het verhaal echter vordert, hoe minder uitweidingen de auteur nodig lijkt te hebben en hoe beter de plot begint te rollen.

Die plot brengt ons van Amsterdam over Antwerpen naar Parijs en terug. Een aanslag op de Dam vormt hiervoor de aanleiding. Die wordt opgeëist door een groepering die zich De Discipelen van de Brandende Dageraad noemt. Hoewel er weinig over de groepering gekend is, wordt al snel duidelijk dat het brein achter de organisatie niet te onderschatten is. Hij noemt zichzelf De Jakhals en deinst nergens voor terug. Er rollen dan ook behoorlijk wat koppen in Zonder genade.

Het boek heeft een beetje een dieselmotor. Aanvankelijk gaat het allemaal niet zo snel. Behalve een heel beeldende beschrijving van de aanslag, gebeurt er eigenlijk niet zoveel. Heel wat personages moeten eerst voorgesteld worden en ook Hamer en Panka moeten eerst zien uit te dokteren hoe het nu precies zit tussen hen. Als die – lange – inleiding achter de rug is, gaat het plotseling snel. De vaart waarmee je het boek leest, is recht evenredig met de opbouw van de spanning. Zo worden de hoofdstukken bijvoorbeeld steeds korter naarmate de climax nadert. Dat nodigt uit tot verder lezen en daar krijg je geen spijt van. Als de machine goed op gang gekomen is, rolt ze als een sneltrein.

In Zonder genade combineert Johan Andersen een thriller met een spionageverhaal. Verschillende geheime diensten werken samen, maar zoals het een geheime dienst betaamt, heeft elk zijn eigen agenda. Dat geldt trouwens niet alleen voor deze instanties. Elk personage dat opdraaft, heeft zijn eigen motieven en verborgen verhaal. Daarmee schetst de schrijver een mooi gelaagd verhaal, maar van de lezer vraagt het wel enige oplettendheid. De draad niet kwijt geraken is de boodschap.

Een kritische lezer zou zich misschien kunnen afvragen of het allemaal niet een beetje te vlotjes gaat. Zo wordt Neli bijvoorbeeld in no time geheim agent en de actiescènes – hoewel heel beeldend beschreven – kunnen hier en daar ook wat wenkbrauwen doen optrekken. Toch is Zonder genade in de eerste plaats een aangename actiethriller met personages waar we ongetwijfeld nog meer van horen.