Alles of niks

Koen Gubbels is bedrijfskundige, bedenker van de Woord van het jaar-verkiezing, oprichter van een vertaalbureau en nu ook thrillerschrijver. Niks is zijn debuut en mag op zijn minst een opmerkelijk boek genoemd worden. Of het je smaak is, is een ander punt: jachtige schrijfstijl met vrijwel uitsluitend korte zinnetjes. De ene lezer vindt dat prettig, de andere ervaart dat als irritant. Maar zelfs als je niet van de schrijfstijl houdt, weet Niks te boeien, heel bijzonder.  

Niks verhaalt over Nik Speelman, die vrouw, huis en bedrijf kwijtgeraakt is, die vervreemd is van zijn puberzoon Sean en zich wentelt in ellende en zelfmedelijden. Hij breekt zich de benen over lege drankflessen en overige troep in zijn onderkomen en weet niet hoe hij zijn leven weer op de rails moet krijgen.    

Seans laatste teken van leven is zeven maanden oud. Drie regels lang. Ik lees ze voor de honderdste keer:
 ‘Verder contact heeft geen zin. Je zit vast in jezelf. Zie je dat dan niet?’  

Omdat het toch allemaal niks meer uitmaakt, reageert Nik op een twijfelachtig e-mailaanbod van de Chinees HongZhang. Liggen er in China wellicht nieuwe mogelijkheden voor Nik? Het is het proberen waard, Nik S. gaat voor alles of niks. Eenmaal in China gearriveerd belandt Nik in een rollercoaster die zijn weerga niet kent: orgaanhandel, macht(smisbruik), geld. Zwaar weer voor Nik. Waar is hij aan begonnen, hoe overleeft hij dit? Hij krijgt steun van de studente Jiang, maar of hem dat gaat redden?  

Niks is druk en jachtig, maar gelardeerd met ontroerende passages. Met name Niks gedachtespinsels over Sean hakken erin. Met afstand het mooist en misschien ook het meest beladen, de epiloog buiten beschouwing gelaten, is Niks herinnering aan Seans Dagboek van Kleine Dingen.  

’Dagboek van Kleine Dingen? Wat is dat nou weer?’ vraag ik.
’Dagboeken gaan altijd over grote dingen,’ zegt Sean. 
‘O?’ 
‘Ja, dagboeken gaan over de liefde, of dat iemand zijn werk kwijtraakt of een oorlog begint. Grote dingen. Ik schrijf over kleine.’ 
‘De grote negeer je?’ 
‘Als de wereld vergaat, komt dat niet in mijn boek.’    

Een wijs man-in-de-dop, die Sean, van wie zijn vader nog wat kan leren. Maar doet hij dat ook? Niks belevenissen zijn tot het einde toe spannend. De epiloog is gruwelijk goed en origineel, het beste van Niks.

Deze thriller ben je niet een-twee-drie vergeten. Niet vanwege de misdrijven die erin beschreven worden, maar juist door de momenten van verstilling die Koen Gubbels zeer vakkundig ingebouwd heeft.