Afgrijselijke geschiedenis
Een indrukwekkend verhaal […] een grondig onderzochte roman luidt een uit het Duits vertaalde quote op de losse kaft die om het hardcoverboek zit. Bedoeld wordt natuurlijk dat er grondige research verricht is voor de roman. Ook slordig is de vermelding 'Winnaar Lesepreis 2015': het is Leserpreis en Buck werd derde in de categorie historische romans. Onbegrijpelijk dat de Nederlandse editie gecategoriseerd is als literaire thriller. Het is een roman, die verhaalt over onderzoek en experimenten in de ontstaanstijd van de neurologie, eind negentiende eeuw. Vera Buck combineert feiten met fictie en strooit met namen van beroemde persoonlijkheden die zich bezighielden met empirische geneeskunde.
In haar nawoord zegt Buck:
Hoewel veel van de personages in dit boek werkelijk geleefd hebben en onderzoek is gedaan naar de wetenschappelijke achtergronden van hysterie, fysiognomie van misdadigers en het begin van het psychochirurgisch onderzoek, moet dit boek worden beschouwd als een uiting van fantasie. Het is – om in het jargon van de neurologie te blijven – een hersenspinsel en geen fragment uit de geschiedenis.
Toch lijkt het een fragment uit de geschiedenis, met eromheen de fictieve verhaallijnen over student Jori (hoofdrol), de vage monsieur Lecoq en het nog vagere meisje Runa. Runa bevat zelfs een literatuurlijst en een citatenlijst.
Thriller? Nee. Dit boek wordt echter wel als zodanig beoordeeld, omdat het in Nederland als thriller in de markt is gezet. Spannend? Nee. Luguber, akelig, zoals de patiënten - vooral meisjes en vrouwen die leden aan (vermeende) hysterie - werden behandeld. Er komen meerdere hysterieaspecten aan de orde en de daarbij behorende genezingsmethoden. Hypnose, metallotherapie, clitorisverwijdering, een opeenstapeling van walgelijkheden. De beroemdheden die de revue passeren zijn vele malen gestoorder dan de patiënten op wie ze hun experimenten botvieren. Burq, Charcot, Luys, De la Tourette, Pasteur, allen hebben geschiedenis geschreven en positieve ontwikkelingen geïnitieerd, het waren andere tijden, maar toch.
Jori is van een andere orde: student en aanbidder van Jean-Martin Charcot, een van de grondleggers van de neurologie. Vergeleken met de overige personages is hij gevoelig. Hij wil zijn grote liefde Pauline genezen van hysterie. Jori wil de waanzin uit Paulines hersenen snijden en tevens afstuderen op dit thema. Er zal eerst op andere patiënten geoefend moeten worden. Zal hij in zijn opzet slagen?
De apparaten die de artsen hanteerden worden uitvoerig beschreven. Bijvoorbeeld de ovariumpers:
'Als ik de positie van de eierstokken heb bepaald, wordt de ovariumpers ingezet. In tegenstelling tot de sexbâton biedt deze ons het voordeel dat we de positie en de intensiteit nauwkeurig kunnen instellen. Dat voorkomt het wegglijden als de patiënte tijdens de stuiptrekkingen beweegt. […] Als we de aanval nu meteen willen zien en in de hevigheid die we voor deze demonstratie nastreven, dan moet de druk van de pers krachtig genoeg zijn. Een schoksgewijs stoten heeft bij de vrouwen zoals bekend nog steeds het grootste effect.'
Het publiek lachte om de grap, en de intellectuelen, die deze naam steeds minder verdienden, lachten het hardst.
De vastgesjorde boor graaft zich dan een halve vuistbreedte in de buikwand van het meisje. Er zal ongetwijfeld een lezerspubliek voor zijn, maar leuk? Nee.
Runa is een langdradig verhaal met soms houterige zinnen. Dat heeft ook met de vertaling te maken, want de Duitse tekst loopt soepeler. Er doen zich amper amusante momenten voor, alleen monsieur Lecoq is soms goed voor een vrolijke noot.
'Ik ben monsieur Lecoq,' zei de vreemdeling.
'Bent u politieagent?'
'Nee, jongedame, ik ben een misdadiger.'
'Dat is toch geen beroep!'
'Maar wel een levensinstelling!' antwoordde monsieur Lecoq.
De akelige sfeer daargelaten heeft Vera Buck heeft met Runa een prestatie geleverd. De feiten zijn merendeels op internet terug te vinden. De fictie is zozo en dient als kapstok om die feiten aan op te hangen, om er een geheel van te maken. Afgrijzen overheerst, wat een subjectieve beleving is. Runa is typisch zo’n boek waarover de ene lezer lyrisch zal zijn en de andere juist niet.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Annabee
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
