Hedendaags, slim en toch teleurstellend
De Duitse cultureel verslaggever Philipp Oehmke (1974) is al jarenlang werkzaam bij Der Spiegel en heeft vorig jaar zijn debuutroman Schönwald gepresenteerd, die nu is vertaald naar het Nederlands door Chiara Tissen als De Schönwalds. Een omvangrijk werk, dit familieverhaal, dat mogelijk doet denken aan de Buddenbrooks van Thomas Mann (1875-1955) – wiens naam overigens meerdere malen in deze roman valt, naast die van Philip Roth, Jonathan Franzen en Richard Ford. Maar kan Oehmke zich echt meten met deze belangrijke namen in het populaire genre van het familie-epos?
'De passages over de problemen binnen het gezin zijn soms ontroerend, maar over het algemeen blijft de toon van het boek hetzelfde.' – recensent Anna
De roman begint op de dag dat Karolin haar boekhandel They/Them in Berlijn opent. Niets verloopt zoals gepland. Tijdens de openingsavond wordt de boekhandel met verf bekogeld door jongeren die beweren dat ze haar onderneming heeft gefinancierd met geld uit haar familie met een naziverleden. Haar broer Chris probeert Karolin te ondersteunen, maar is ook druk bezig om zijn eigen geheimen verborgen te houden; hij is betrokken geweest bij een #MeToo-schandaal, verloor zijn baan als professor en heeft zich, om weer relevant te worden, aangesloten bij een succesvolle Trump-club. Naast hem is er nog de broer Benni, die ogenschijnlijk een normaal leven leidt met zijn gezin, maar wiens vrouw worstelt met verschillende trauma's.
Op slimme wijze heeft Oehmke hedendaagse onderwerpen aan zijn personages verbonden. Karolin verlangt naar meer genderneutraliteit en houdt zich bezig met begrippen als woke en queerness. Chris' verhaal raakt thema's aan als grensoverschrijdend gedrag en rechts-populisme, terwijl moeder Ruth de vraag oproept of Duitsland nog steeds collectieve schuld draagt aan het naziverleden. Deze kwesties worden weliswaar vaak genoemd, maar geen van alle zo diepgaand behandeld dat ze een blijvende indruk maken. Zo blijft bijvoorbeeld onduidelijk waarom Karolin zich inzet voor de lhbtiq+ gemeenschap; wat zijn haar beweegredenen?
'Ze wilde dit kind niet, want het zou altijd het stigma van haar falen dragen. De nagel aan de doodskist van haar ambities. Ze zou het aankijken en denken: jij bent mij zoveel schuldig, er is niets waarmee je dat ooit goed zou kunnen maken.'
Door Oehmkes gebruik van politiek geladen termen rijst de vraag of dit een geëngageerde roman moet zijn of een familieverhaal dat zich richt op de problemen binnen een gezin, met name het onvermogen om met elkaar te communiceren. Deze twee elementen kunnen uiteraard naast elkaar bestaan, maar in De Schönwalds versterken ze elkaar niet en staan ze te ver van elkaar af. Soms lijkt het alsof je twee verschillende romans aan het lezen bent. Dit is bijvoorbeeld te merken in Chris' verhaal: heeft zijn verlangen om erbij te horen, dat leidt tot politiek incorrect handelen, wellicht te maken met het verleden van de familie? Het antwoord blijft onduidelijk.
De passages over de problemen binnen het gezin zijn soms ontroerend, maar over het algemeen blijft de toon van het boek hetzelfde. Gebrek aan variatie in emotie en spanning leidt ertoe dat de aandacht tijdens het lezen verslapt. Dit effect wordt bovendien versterkt door de trage plotontwikkeling en het voorspelbare einde van de roman. Hoewel Oehmke de hedendaagse thematiek goed behandelt, raakt de lezer verstrikt in uitvoerige beschrijvingen en herhalingen van gevoelens, die de voortgang vertragen.
Concluderend: De Schönwalds is soms vermakelijk om te lezen, maar kan zeker niet worden vergeleken met schrijvers als Thomas Mann. Hoewel Oehmke het slim heeft aangepakt door politiek geladen termen te gebruiken, ontbreekt aan zijn werk de nodige diepgang. Het resultaat is een teleurstellende leeservaring.
Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!
Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een denkend boek' en 'Lees een jong boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anna Husson
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
