Hedendaags, slim en toch teleurstellend
De Duitse cultureel verslaggever Philipp Oehmke (1974) is al jarenlang werkzaam bij Der Spiegel en heeft vorig jaar zijn debuutroman Schönwald gepresenteerd, die nu is vertaald naar het Nederlands door Chiara Tissen als De Schönwalds. Een omvangrijk werk, dit familieverhaal, dat mogelijk doet denken aan de Buddenbrooks van Thomas Mann (1875-1955) – wiens naam overigens meerdere malen in deze roman valt, naast die van Philip Roth, Jonathan Franzen en Richard Ford. Maar kan Oehmke zich echt meten met deze belangrijke namen in het populaire genre van het familie-epos?
'De passages over de problemen binnen het gezin zijn soms ontroerend, maar over het algemeen blijft de toon van het boek hetzelfde.' – recensent Anna
De roman begint op de dag dat Karolin haar boekhandel They/Them in Berlijn opent. Niets verloopt zoals gepland. Tijdens de openingsavond wordt de boekhandel met verf bekogeld door jongeren die beweren dat ze haar onderneming heeft gefinancierd met geld uit haar familie met een naziverleden. Haar broer Chris probeert Karolin te ondersteunen, maar is ook druk bezig om zijn eigen geheimen verborgen te houden; hij is betrokken geweest bij een #MeToo-schandaal, verloor zijn baan als professor en heeft zich, om weer relevant te worden, aangesloten bij een succesvolle Trump-club. Naast hem is er nog de broer Benni, die ogenschijnlijk een normaal leven leidt met zijn gezin, maar wiens vrouw worstelt met verschillende trauma's.
Op slimme wijze heeft Oehmke hedendaagse onderwerpen aan zijn personages verbonden. Karolin verlangt naar meer genderneutraliteit en houdt zich bezig met begrippen als woke en queerness. Chris' verhaal raakt thema's aan als grensoverschrijdend gedrag en rechts-populisme, terwijl moeder Ruth de vraag oproept of Duitsland nog steeds collectieve schuld draagt aan het naziverleden. Deze kwesties worden weliswaar vaak genoemd, maar geen van alle zo diepgaand behandeld dat ze een blijvende indruk maken. Zo blijft bijvoorbeeld onduidelijk waarom Karolin zich inzet voor de lhbtiq+ gemeenschap; wat zijn haar beweegredenen?
'Ze wilde dit kind niet, want het zou altijd het stigma van haar falen dragen. De nagel aan de doodskist van haar ambities. Ze zou het aankijken en denken: jij bent mij zoveel schuldig, er is niets waarmee je dat ooit goed zou kunnen maken.'
Door Oehmkes gebruik van politiek geladen termen rijst de vraag of dit een geëngageerde roman moet zijn of een familieverhaal dat zich richt op de problemen binnen een gezin, met name het onvermogen om met elkaar te communiceren. Deze twee elementen kunnen uiteraard naast elkaar bestaan, maar in De Schönwalds versterken ze elkaar niet en staan ze te ver van elkaar af. Soms lijkt het alsof je twee verschillende romans aan het lezen bent. Dit is bijvoorbeeld te merken in Chris' verhaal: heeft zijn verlangen om erbij te horen, dat leidt tot politiek incorrect handelen, wellicht te maken met het verleden van de familie? Het antwoord blijft onduidelijk.
De passages over de problemen binnen het gezin zijn soms ontroerend, maar over het algemeen blijft de toon van het boek hetzelfde. Gebrek aan variatie in emotie en spanning leidt ertoe dat de aandacht tijdens het lezen verslapt. Dit effect wordt bovendien versterkt door de trage plotontwikkeling en het voorspelbare einde van de roman. Hoewel Oehmke de hedendaagse thematiek goed behandelt, raakt de lezer verstrikt in uitvoerige beschrijvingen en herhalingen van gevoelens, die de voortgang vertragen.
Concluderend: De Schönwalds is soms vermakelijk om te lezen, maar kan zeker niet worden vergeleken met schrijvers als Thomas Mann. Hoewel Oehmke het slim heeft aangepakt door politiek geladen termen te gebruiken, ontbreekt aan zijn werk de nodige diepgang. Het resultaat is een teleurstellende leeservaring.
Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!
Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een denkend boek' en 'Lees een jong boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anna Husson
Gesponsord
Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?
Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.
Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.
Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.
Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.
Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!
Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.
Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft
In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.
De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.
Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.
Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.
De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?
Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.
Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.
Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu
Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?
Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.
Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur
