Oorlogen gaan nooit helemaal voorbij

De vloek van de Palmisanos (2016) vertelt het verhaal van de familie Palmisano die in de Eerste Wereldoorlog door het noodlot werd achtervolgd. Generaties lang lijken de mannen uit de familie gedoemd te sterven. Ook de laatste hoop van de familie, Vito Oronzo Palmisano, sterft kort voor de wapenstilstand in 1918. Vito’s vrouw Donata komt er na zijn dood achter dat ze zwanger is, maar ze is bang dat de vloek haar kind niet met rust zal laten. In een poging de vloek te doorbreken, maakt Donata in het geheim een afspraak met haar vriendin Franseca, die op hetzelfde moment zwanger is van haar dochter Giovanna. Donata houdt haar zwangerschap geheim en direct na de geboorte staat ze haar zoon Vitantonio af aan Franseca. Door dit geheim groeit Vitantonio op in de welvarende en vredige familie van Franseca, maar jaren later wordt zijn rustige leven plots onderbroken door de Tweede Wereldoorlog. Zal Vitantonio alsnog door de vloek worden getroffen? En zal hij ooit weten wie zijn echte moeder is?

De Catalaanse bestsellerauteur Rafel Nadal (1954), niet te verwarren met de Spaanse tennisser Rafael Nadal, schrijft romans die zich in Spanje en Italië afspelen. De schrijver heeft veel kennis van de geschiedenis en laat historische gebeurtenissen vaak een prominente rol spelen in zijn romans. Ook de gewone burger staat centraal in Nadals romans en deze traditie heeft hij niet losgelaten in De vloek van de Palmisanos. In deze roman blijft de lezer dicht op de huid van de personages en wordt op een verhalende en beschrijvende manier verslag gedaan van de tumultueuze tijd van het fascistische regime in Italië, de economische crisis en de opwachting van de Spaanse burgeroorlog. De historische gebeurtenissen spelen dus een belangrijke rol in het verhaal, maar het gaat vooral om de (morele) ontwikkeling die de personages doormaken in de vele veranderingen die in Europa in de twintigste eeuw plaatsvonden.

Nadal heeft veel tijd gestoken in de beschrijving van het landschap, de geschiedenis, de groeiende maatschappelijke spanningen en de ervaringen van de personages. Een aantal regio’s en steden wordt zo gedetailleerd beschreven dat de lezer zich bijna in Italië bevindt of in ieder geval een goed beeld heeft van hoe het land er in die tijd uitzag. Ook de zinderde hitte, de geur van de Italiaanse bloemen, de mooie stranden maar ook de heftige gevechten aan het front en het verdriet om de doden trekken de lezer in het verhaal. Een ander bijzonder aspect van de roman is dat hoofdpersoon Vitantonio de context en het plot van het verhaal weerspiegelt. Op het moment dat Vitantonio met meer spanningen te maken krijgt, ontwikkelt zijn karakter en wordt het verhaal tegelijkertijd ook complexer en spannender. Dit heeft de schrijver op een unieke wijze tot de laatste bladzijde volgehouden.

Ten slotte wordt de lezer gedurende het verhaal telkens met morele vraagstukken geconfronteerd. Dit maakt de sfeer van de roman soms geladen, maar dit past goed in de context van het verhaal en zet de lezer aan het denken. Uiteindelijk vallen diverse gebeurtenissen in het boek samen tot een climax waarin het bombardement van Bari een grote rol speelt. Deze strijd is het hoogtepunt van het verhaal en de kans is groot dat de lezer een traantje moet wegpinken. Het verhaal van De vloek van de Palmisanos is dus in een zeer moeilijke tijd gesitueerd, maar is door een goede pen geschreven en zeker de moeite waard om te lezen.