Karakter ontwikkelt zich in de stroom van het leven
Een auteur die graag een punt achter haar schrijverschap zet. Daar gaat de nieuwe novelle Deserteren van Annelies Verbeke (1976) over. In een zelfgegraven graf ligt de auteur rustig af te wachten tot ze volledig afscheid van haar schrijverschap kan nemen. Helaas hebben haar schaduwzijden Moeke Verbeke en Maarschalk Gianfranco een ander plan en ze dwingen haar om in groepstherapie te gaan. De twee aparte figuren regelen dat de auteur in dialoog treedt met grote namen uit de wereldliteratuur, zoals Thomas Mann (1875-1955) en Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832). De groepstherapeute is de Amerikaanse Elaine Aaron (1944), expert in hoog sensitiviteit. Het is een apart gezelschap dat over uiteenlopende zaken praat, maar al snel blijkt dat vooral de auteur zich druk maakt over het verloop van haar leven. Kan de wereldliteratuur haar troosten?
Annelies Verbeke heeft een voorkeur voor korte verhalen. Ze wist vanaf haar vijfde al dat ze schrijfster wilde worden en bestudeerde op deze jonge leeftijd hoe ze sprookjes kon schrijven. Pas jaren later betuigt Verbeke echter haar liefde voor het korte verhaal. Samen met schrijfster Sanneke van Hassel (1971) brengt ze in 2012 een bloemlezing uit bestaande uit veertig korte verhalen van bekende en minder bekende auteurs. Verbeke ontpopt zich tot een voorvechtster van het korte verhaal in de Nederlandse literaire wereld en ze publiceert regelmatig verschillende artikelen over het onderwerp. In 2019 publiceert ze haar novelle Deserteren.
De auteur in dit verhaal wentelt zich al snel in zelfbeklag. Schrijven kan ze niet meer en eigenlijk voelt ze zich uitgeput in alles wat ze doet. Hoe kunnen overgevoelige auteurs uit de wereldliteratuur haar daarmee helpen? Verbeke had geen plannen om een zelfhulpboek te schrijven, maar gaat de strijd aan door zelfspot een grote rol in haar boek te geven. Geen enkel personage wordt gespaard en alle zekerheden in de wereld worden van tafel geschoven. Wil je je pijn over het leven overwinnen, moet je die eerst onder ogen durven te komen. Je pijn volledig begrijpen, lijkt de les van het boek te zijn.
“Ik ben de laatste tijd geïnteresseerd in hoe auteurs over de tijd en het gekakel heen met elkaar in gesprek gaan, elkaar in de armen vallen soms zelfs, los van tijdsgeest, modes en vetes.”
Verbekes trouwe lezers kennen haar stijl en kunnen al raden dat de novelle vooral gaat over de vraag hoe we de werkelijkheid allemaal anders ervaren en hoe we tot op zekere hoogte in onze eigen fictieverhalen leven. Ze laat verschillende personages aan het woord en ieder raakt een belangrijk thema aan: de literaire wereld met haar eigen regels, de eenzaamheid die veel mensen tegenwoordig ervaren en de hang naar verbinding. Het best uitgewerkte thema is de positie van de vrouw in de literatuur door de jaren heen. Hoewel de literatuur veel aandacht besteedt aan mannelijk auteurs, vergeten we al snel de impact die vrouwelijke schrijvers op de literatuur hebben. Verbeke heeft dus diverse thema’s slim in haar roman verwerkt.
Toch is deze novelle niet voor iedere lezer aan te raden. Getrainde literatuurkenners herkennen de lastige metafictie in het verhaal. Verschillende lagen en meerdere perspectieven wisselen elkaar af, waardoor het niet eenvoudig is om een rode draad in de roman te ontdekken. Bovendien zal niet iedereen de soms bijtende humor waarderen, terwijl Verbeke toch haar best heeft gedaan om haar verhaal op verschillende plekken te relativeren. Verbeke speelt graag met grenzen, maar soms is het lastig te bepalen waar het verhaal precies over gaat.
Al met al is Deserteren een interessante novelle waarbij Verbeke haar lezers aan het denken zet, ze heeft een goede thematiek gekozen en ze heeft het aangedurfd om te spelen met literaire grootheden als Mann en Goethe. Toch mist de roman vaak focus en vliegt de metafictie uit de bocht. De novelle is dus zeker niet aan te raden voor mensen die nog niet bekend zijn met het werk van Verbeke.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anna Husson
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
