We moeten weggaan om thuis te komen
Toen haar vader overleed, dook psychotherapeute en schrijfster Tessa IJzermans (1950) in zijn geschiedenis. Ze ontdekte wat hij heeft moeten doorstaan als dwangarbeider tijdens de Tweede Wereldoorlog, onder andere door het lezen van een door hem geschreven aanvraag voor een uitkering. IJzermans kwam er met veel onderzoek achter dat er te weinig aandacht in de vaderlandse geschiedschrijving, de literatuur en in de journalistiek geschonken is aan de verschrikkingen die de dwangarbeiders hebben meegemaakt. Ze besloot een boek te schrijven dat is gebaseerd op het oorlogsverhaal van haar vader, maar dat dus ook het verzwegen verhaal van vele andere dwangarbeiders vertelt.
Het houten bestek (2018) gaat over de ambitieuze en nieuwsgierige Mathilde. Ze is eerstejaars op de kunstacademie als haar vader Mart instort en van de ene op de andere dag zwijgt. Als jong meisje had Mathilde echter al lang door dat haar vader veel in de oorlog heeft meegemaakt, want hij heeft nooit veel willen vertellen. Marts zwijgzame houding heeft een zware impact op het gezin, maar hij blijft volhouden dat hij zijn familie in bescherming moet blijven nemen. Als Mart wordt gedwongen een verzetsuitkering aan te vragen, verandert er weinig aan zijn houding. Met veel tegenzin gaat hij naar een psychiater die de aanvraag moet goedkeuren. In de tussentijd ontdekt Mathilde een geheim schrift van haar vader. Tijdens het lezen wordt het voor haar steeds duidelijker op welke manier haar vader de oorlog heeft overleefd en wat hij van al die jaren heeft geleerd.
"Thuis? Is thuiskomen alles aantreffen zoals je het ooit verliet? Is het simpelweg de terugkeer in het vaderland, of is thuiskomst het hervinden van je eigen essentie? Is het een huis, een haard, een vrouw?"
Het boek bestaat uit twee stemmen, namelijk het ingrijpende verslag van vader Mart en de intieme gedachten van dochter Mathilde over wat ze in het schrift van haar vader leest. Een klein deel van het boek bestaat ook uit de belevenissen van Mathilde in haar studententijd. De verhaallijnen staan dicht bij elkaar en een belangrijk thema is dan ook de verhouding tussen vader en dochter. Het verhaal gaat in op de vraag wat een lang verzwegen geheim doet met de onderlinge verhoudingen. IJzermans heeft een goede keuze gemaakt door Mathilde als een zelfbewuste en sterke vrouw te positioneren. Om het thema verder uit te werken, heeft IJzermans haar twee hoofdpersonages zo ontwikkeld dat ze veel op elkaar lijken maar allebei andere keuzes moeten maken. Hoewel haar vader in een zeer rumoerige en nare periode is opgegroeid, heeft Mathilde het ook niet eenvoudig met het vinden van haar positie in de maatschappij. Het verhaal gaat dus ook over identiteitskwesties.
Toch heeft IJzermans vooral een verhaal willen schrijven over dwang. Ze heeft veel onderzoek gedaan naar hoe ze het leed en de nare gebeurtenissen in de dwangarbeiderskampen moest verwoorden om haar lezers iets te leren over die tijd en ze natuurlijk ook bij het verhaal te betrekken. In sommige delen van het verhaal komt het iets te geforceerd over, maar andere delen zijn vloeiend en mooi verwoord.
"Als je jong bent heb je de arrogantie te denken dat jij degene bent die uit handen van de vijand weet te blijven."
Het houten bestek is een afwisselend boek met een mooie boodschap. Het verhaal is een ode aan de veerkracht van de mens en zet de lezer aan het denken over kwesties als het hebben van een huis, identiteit, het verzwijgen van je levensverhaal en hoeveel invloed dit kan hebben op de volgende generaties. Tessa IJzermans is echter het meest geslaagd in haar wens om licht te werpen op het verzwegen verhaal van dwangarbeiders, verteld vanuit hun perspectief.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anna Husson
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
