Marthe Walter schrijft eerlijk over wappies en schapen, polarisatie en het belang van verzoening.

Niet iedereen staat te popelen om een boek te lezen over de gevolgen van corona, nu we deze periode schijnbaar achter ons hebben gelaten. Toch ervaren veel mensen nog steeds de nasleep van de pandemie, niet alleen op gezondheidsgebied, maar ook sociaal. Er zijn families die uit elkaar zijn gevallen en vriendschappen die ooit onbreekbaar leken, maar nu scheurtjes vertonen of zelfs verbroken zijn door meningsverschillen over de aanpak van het virus.

In Ik wil gewoon mijn moeder terug (2024) doet schrijver, spreker en coach Marthe Walter verslag van de gevolgen van polarisatie binnen haar eigen familie. Het idee voor dit boek ontstond tijdens de eerste nacht in haar nieuwe huis, na een verhuizing. Ze besefte dat haar moeder, met wie ze geen contact meer had, niet zou weten waar ze nu woonde. Het contact met haar moeder was namelijk een half jaar eerder verbroken na een woordenwisseling over onderwerpen zoals nepnieuws, mondkapjes, lockdowns en corrupte politici.

‘In een flits herinner ik me met warme gevoelens mijn kindertijd, waar een volwassene je wees op het feit dat het tijd was om sorry te zeggen en er soms een hele dag werd stilgelegd totdat alle belangrijke sorry’s waren uitgewisseld. Die tijd is voorbij. Wij zijn de volwassenen. Ik ben haar kind, maar we zijn geen kinderen meer. Sorry kun je niet afdwingen.’

Walter doet openlijk verslag van haar ervaringen en worstelingen. Ze beschrijft haar verwoede pogingen om de relatie met haar moeder te onderhouden, ondanks het feit dat ze in verschillende werkelijkheden leven. Hoe kun je elkaar nog vinden en het vertrouwen in elkaar behouden als je voortdurend op je woorden moet letten? Daarnaast rapporteert Marthe over hoe media en bepaalde algoritmes je denkbeelden kunnen beïnvloeden, en doet dit op een eerlijke en goed geïnformeerde manier. Ze stelt zich kwetsbaar op en erkent haar, naar eigen zeggen, fouten. Nergens benadrukt ze haar eigen perspectief zonder ook de ander in overweging te nemen. Het boek is dus duidelijk niet bedoeld om de lezer een bepaalde mening op te dringen.

Het boek is moeilijk in een specifieke categorie te plaatsen, maar het kan het beste worden omschreven als een non-fictieboek met geromantiseerde scènes uit Walthers eigen ervaringen. Soms lijkt het alsof bepaalde gebeurtenissen of gesprekken mooier zijn opgeschreven dan ze in werkelijkheid zijn verlopen. Gelukkig geeft Walther in het nawoord aan dat zij de vrijheid heeft genomen om 'zaken uit te vergroten, verkleinen en heel soms wat te verzinnen.' Desondanks lijkt het erop dat Walther niet overal vrijuit heeft geschreven, mogelijk uit overwegingen dat haar moeder het boek zou lezen of omdat er een bepaald gevoel is dat haar ertoe aanzet voorzichtig met het onderwerp om te gaan. Soms sluit ze een hoofdstuk af, maar het voelt dan nog alsof er iets niet is gezegd of volledig is besproken.

‘Als kind leer je van je ouders hoe de wereld in elkaar zit. Hun normen en waarden vormen de bril waardoor jij naar de wereld kijkt. Technisch gezien zijn we nog steeds op dezelfde planeet, maar we kijken niet meer met dezelfde bril. Ik leer om me te verhouden tot de vrouw die mijn moeder geworden is. Hopend om hier en daar een glimp te vangen van wie ze ooit was’.

Ik wil gewoon mijn moeder terug is een toegankelijk boek dat vlot leest, maar dat brengt ook risico's met zich mee. Het is beter om haar verhaal langzaam te lezen, zodat je je bewust wordt van het belang van deze onderwerpen. Wat heeft de coronaperiode voor jou betekend? Kun je je voorstellen dat het tot polarisatie kan leiden? Zo niet, hoe komt Walters verhaal dan bij jou over? Hoe zou jij ermee omgaan? De ware schoonheid van het boek ligt in de boodschap: verzoening is soms belangrijker dan je eigen wereldbeeld op te dringen.