Het leven kan alleen achterwaarts begrepen worden

Men kent Renée van Marissing (1979) waarschijnlijk als theatermaker. Ze studeerde Dramaschrijven aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht en schreef verschillende theaterteksten voor onder andere De Toneelmakerij en De Nederlandse Opera. Maar haar talent ligt niet alleen bij het toneel. In 2009 debuteerde Van Marissing met haar roman Het waaien van mijn oma. Het verhaal gaat over een aantal familieleden die na het overlijden van oma elkaar weer moeten vinden en blijven worstelen met elkaars eigenaardigheden en het verdriet. In 2012 verscheen Van Marissings tweede roman, Strak blauw, over een vrouw die zich staande probeert te houden in een wereld vol met prikkels. Deze roman werd genomineerd voor de Dioraphte Jongerenliteratuurprijs.

Van Marissing schrijft vaak over alledaagse dingen, maar gaat daarbij altijd een laag dieper. In haar nieuwe roman Parttime astronaut (2017) schrijft ze over een normale familie. Karlijn en Jasper ontmoeten elkaar via vrienden, worden verliefd en krijgen een relatie. Ook krijgen ze een kind en de dagelijkse werkzaamheden gaan gewoon door. Dan ontstaat er opeens een kloof die de vlam in de relatie langzaam laat uitbloeien. Wat moet je doen als de relatie op de automatische piloot gaat? Wanneer is deze kloof ontstaan en hoe komt het dat je daarbij zo snel jezelf verliest? En hoe moeten twee verschillende persoonlijkheden de problemen in een relatie oplossen?

"We hebben een kind, we hebben gekozen, onze keuze is op het kind gevallen en daarmee is mijn keuze voor hem, en zijn keuze voor mij buiten beschouwing komen te staan."

Van Marissing legt via haar personage Karlijn precies vast hoe het is om niet in staat te zijn iets in je leven te veranderen. Dit heeft te maken met het dromerige karakter van Karlijn dat Van Marissing heeft uitgebeeld door veel te springen tussen Karlijns gedachten en observaties. De hoeveelheid aan beelden, geluiden, woorden en associaties moet door Karlijn allemaal worden verwerkt. Dit in tegenstelling tot haar man Jasper, die rationeel handelt en zijn best doet om Karlijns emotionele handelen bij te houden. Tijdens de mooi uitgewerkte dialogen tussen Karlijn en Jasper komt de kloof steeds pijnlijker aan het licht. Ze weten steeds minder goed met elkaar in gesprek te gaan en Karlijn heeft zelfs tijdens deze gesprekken het gevoel weg te zweven en als een astronaut gewichtloos te worden. Ze beleeft dingen anders en haar fantasie neemt de werkelijkheid regelmatig van haar over.

Van Marissing heeft duidelijk een goed gevoel voor taal. Haar beeldende schrijfstijl komt het best naar voren wanneer Karlijn haar grip op de werkelijkheid verliest. Bovendien zijn Karlijns emoties zo goed beschreven dat je als lezer bijna naast haar leeft. Maar vergeet vooral Jasper niet, waarmee je als lezer toch snel medelijden krijgt. De thematiek van de roman, de kloof in een relatie en het verlies van jezelf, is ook te zien bij Jasper die zijn uiterste best doet om de ruimte tussen hem en zijn vrouw niet te vergroten. Van Marissing schildert in haar roman een pijnlijk en realistisch portret van de verwijdering tussen man en vrouw.

"Durven is je evenwicht verliezen. Niet durven is uiteindelijk jezelf verliezen."

Hoewel de lezer op verschillende momenten aan het denken wordt gezet, mist het boek een overtuigende boodschap. Van Marissing heeft de momenten waarin de kloof in de relatie ontstaat duidelijk ontleed en ook wanneer Karlijn zichzelf begint te verliezen wordt dat door de schrijfster beeldend verwoord. Maar is het eigenlijk wel zo erg om een periode in je leven enigszins vervreemd te zijn van jezelf? Wat betekent het eigenlijk om jezelf 'buitenspel' te zetten? De twijfel en onzekerheid horen bij het leven van nu, maar is er een mogelijkheid om daaruit te komen? Als Marissing deze vragen meer had uitgewerkt, was de thematiek beter overgekomen en had het verhaal meer indruk op de lezer gemaakt. Al met al is Parttime astronaut een mooi en zeer actueel boek om te lezen.