De kracht van LHBT-literatuur
Homoseksualiteit was een literair thema in de tijd dat er maatschappelijke weerzin tegen deze 'verkeerde' liefde bestond. De romans met een homoseksueel thema gingen vaak over het geheim en de angst voor ontmaskering. Ook de teksten in de bundel Queer (2017), samengesteld en ingeleid door Nienke van Leverink (1987) en Xandra Schutte (1963), gaan daarover. Queer is een verzameling van de hoogtepunten uit de naoorlogse LHBT-literatuur (de afkorting staat voor lesbisch, homo, bi en transgender). Na de emancipatiebeweging is homoseksualiteit echter vanzelfsprekend geworden en de meest recente teksten uit deze bundel tonen dit ook. Personages verlangen naar elkaar, kunnen voor het eerst seksueel ontwaken of worden verliefd op elkaar, maar schokkend of schandalig is dit niet meer.
“Queer personages zijn individuen en als de maatschappij niet haar afkeurende wijsje meeblaast zijn de romans en verhalen waarin zij optreden gewoon liefdesromans en –verhalen.”
Queer bevat dus in het algemeen verhalen en gedichten over liefde en seksualiteit. In sommige gevallen bevatten de verhalen en gedichten dramatische gebeurtenissen. Zo gaan enkele teksten naast de liefde ook over aids, onbegrip en het niet meekomen in de samenleving. Stevige kost dus, maar dat maakt deze verhalen en gedichten ook interessant.
“De kracht van literatuur blijkt uit de teksten die worstelen, die laten zien waar taal tekortschiet om uitdrukking te geven aan bepaalde gevoelens.”
Elke tekst in de bundel geeft op een unieke manier uitdrukking aan homo-, bi- of transseksualiteit. Het is bewonderingswaardig hoe Van Leverink en Schutte de bundel hebben samengesteld. Van Leverink legt in het nawoord uit dat een tekstgerichte aanpak is gehanteerd. Daarmee wordt bedoeld dat er vooral is gekeken naar inhoud en de kwaliteit van de verhalen en niet zo zeer naar naamsbekendheid en auteursintenties. Een aantal bekende 'gay' schrijvers, zoals Gerard Reve, is niet in de bundel opgenomen. Dit is soms om praktische redenen gedaan, maar ook omdat sommige verhalen, hoe mooi en goed ook, hun plaats in de bundel moesten afstaan aan nieuwe originele verhalen. Dit toont lef en ook een verlangen naar vernieuwing. Het wordt tijd dat er meer aandacht uitgaat naar jonge en vernieuwende 'queer' schrijvers en dat teksten voor zichzelf spreken.
Toch wordt in de bundel niet altijd duidelijk waarom een gedicht of tekst 'queer' is. Is LHBT-literatuur bijvoorbeeld hetzelfde als queer? Hoe heeft deze vorm van literatuur zich door de jaren heen ontwikkeld? Er mist een stukje duiding en uitleg in de bundel. Met name de gedichten zijn soms moeilijk te duiden. Het is niet lastig om thema's als liefde in de gedichten te ontdekken, maar wat maakt het gedicht dan zo 'queer'? Wellicht was het een idee geweest om de verhalen en gedichten met een korte inleiding te openen. Waar gaat het over? Wie zijn de personages? Waarom is er voor deze tekst gekozen? Op deze manier wordt de lezer niet in het diepe gegooid. De inleiding van Xandra Schutte is niet ondersteunend genoeg om een goed idee te krijgen hoe literatuur bijvoorbeeld een rol kan spelen bij het zichtbaar maken van (homo)seksualiteit.
Queer van Xandra Schutte en Nienke van Leverink is dus een moedige poging om uitdrukking te geven aan de homo-, bi- of transseksualiteit in literatuur. De gekozen verhalen en gedichten zijn verassend en de meeste bijdragen in de bundel zijn van hoog niveau, maar enige begeleiding van de lezer was gewenst. Durf lezers meer achtergrondinformatie voor te schotelen om hen aan het denken te zetten. Op die manier wordt de LHBT-literatuur beter in de schijnwerpers gezet.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anna Husson
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
