In de nood eet de duivel vliegen

De beroemde vliegenierster Beryl Markham (1902-1986) was de eerste vrouw die succesvol over de Atlantische Oceaan vloog. Ze schreef haar avonturen op in de memoires West with the night (1942) waarmee ze onder de aandacht kwam. Naast haar succes werd Markham bijna haar hele leven omgeven met diverse schandalen en speculaties. Hoewel de beroemde schrijver Ernest Hemingway (1899-1961) haar prees voor haar buitengewone schrijfstijl, werd Markham ervan beschuldigd dat ze haar memoires niet zelf had geschreven. Bovendien leefde ze naar haar eigen maatstaven en dat was in die tijd nog ondenkbaar.

Schrijfster Paula Mclain (1965) heeft in haar historische roman en fictionele biografie Rondom de zon het turbulente leven van Beryl Markham beschreven. Het eerste deel van de roman vindt plaats in 1904, het jaar waarin de jonge Beryl samen met haar ouders naar Kenia verhuist. Haar moeder kan echter haar draai in het Afrikaanse landschap niet vinden en keert uiteindelijk naar haar geboorteplaats terug. Beryl blijft bij haar vader en ontwikkelt zich tot een hardwerkende vrouw die haar dromen probeert na te jagen. Ze blijft van het Afrikaanse landschap houden en trekt de aandacht van haar omgeving door belangrijke wedstrijden met haar getrainde paarden te winnen. Het tweede deel van de roman richt zich vooral op Beryls driehoeksverhouding met Denys Finch Hatton en Karen Blixen. Deze verhouding heeft grote gevolgen voor haar leven en carrière, maar Beryl realiseert zich dat wanneer je in nood zit, je tot alles in staat kan zijn.

De roman geeft een gedetailleerd beeld van Kenia in de eerste helft van de twintigste eeuw. De lezer leert bijvoorbeeld verschillende interessante details over het sociale leven op het Afrikaanse platteland, over hoe de Eerste Wereldoorlog de levens van de Afrikanen veranderde en over de gevolgen van het wisselende klimaat. Belangrijke details over Beryls leven worden in het verhaal echter soms verzwegen, bijvoorbeeld hoe ze omgaat met de dood van een dierbare vriend. Tevens worden belangrijke gebeurtenissen in het verhaal soms snel afgewisseld door andere gebeurtenissen. Dit zijn beide goede manieren om medelijden of compassie bij de lezer op te wekken.

Daarentegen is de overgang in de ontwikkeling van Beryl als kind naar jongvolwassene niet goed uitgewerkt. In het eerste deel van de roman neemt Mclain de ruimte om Beryls complexe karakter goed uit te werken, maar ze laat dit in het tweede deel van de roman los. De veranderingen in haar karakter als jongvolwassene komen geheel onverwachts en bepaalde keuzes van Beryl worden niet goed uitgelegd door de schrijfster. Dit heeft als effect dat de ontwikkeling van Beryl niet realistisch overkomt. Beryl lijkt in het tweede deel van de roman dus een ander personage dan het meisje dat Mclain in het eerste deel heeft beschreven.

De snelle afwisseling van gedachtestromingen, gebeurtenissen en ontwikkelingen in de roman zorgen er ook voor dat het belang van bepaalde gebeurtenissen al gauw door de lezer wordt vergeten. In bijvoorbeeld de proloog wordt een belangrijk moment in Beryls leven tot in de details besproken, maar deze gebeurtenis komt enkel in de laatste hoofdstukken terug. De impact van deze gebeurtenis wordt door andere gebeurtenissen, die voor het verhaal eigenlijk niet of minder belangrijk zijn, overschaduwd. Mclain had bijvoorbeeld in het tweede deel van de roman iets meer ruimte kunnen nemen om Beryls complexe karakter beter uit te werken of ze had wellicht meer aandacht kunnen schenken aan de dialogen tussen de personages.

Dit neemt niet weg dat Mclain weet op welke manier ze de lezer kan raken. Ze neemt de lezer mee in de levensgeschiedenis van Beryl en doet dit met een prachtige schrijfstijl en woordkeuze: “We hadden allebei getracht de zon te bereiken, en waren gevallen en weer naar de aarde gestort, waar we gesmolten waren en verdriet hadden geproefd”. Rondom de zon is dus een bijzonder verhaal over een jonge vrouw die haar weg probeert te vinden in een maatschappij die haar niet begrijpt.