Mist diepgang en bevat te veel herhaling

De Amerikaanse schrijfster en essayist Leslie Jamison (1983) heeft met haar werk uiteenlopende reacties opgeroepen. Haar boek Ontwenning (2018) is bijvoorbeeld geprezen vanwege haar moed om openlijk te schrijven over haar eigen alcoholverslaving en de ernstige mate waarin zij daarin verviel. Niettemin heeft het boek ook kritiek ontvangen vanwege de uitdagende manier waarop zij schrijft over de alcoholverslaving van bijvoorbeeld schrijver Raymond Carver. De onderwerpen die Jamison aansnijdt raken dan ook de discussie in het publieke debat.

In haar autobiografische boek Splinters, vertaald door Janine van der Kooij, legt Jamison de nadruk niet op haar alcoholverslaving, maar richt zij zich op haar gestrande huwelijk en de impact daarvan op de verschillende rollen in haar leven. Het huwelijk tussen Jamison en haar echtgenoot, C., lijkt op het eerste gezicht perfect te zijn. Dit wordt zelfs geïllustreerd door het feit dat hij een tatoeage van haar op zijn arm heeft laten zetten. Echter, al snel vertoont de liefde barsten en zelfs relatietherapie biedt weinig hulp. Desondanks raakt Jamison zwanger en het is dan geen verrassing dat het huwelijk strandt na de geboorte van het kind. Ondersteund door haar eigen moeder, probeert Jamison haar weg in het moederschap te vinden, maar daarbij duwt ze haar eigen man wel weg. Er is nauwelijks ruimte voor hem in het verhaal, terwijl tussen de regels door duidelijk wordt dat hij een belangrijke rol speelde in het leven van Jamison.

‘Heel mijn volwassen leven had ik tijd beschouwd als een hulpbron die in andere dingen kon worden omgezet, in kunst vooral. Tijd was het instrument van mijn eindeloze ambitie, die op zichzelf al iets bezetens had, een poging om de elementen van de wereld een rechtvaardiging te ontlokken van mijn eigen bestaan.’

Wat volgt is een gedetailleerd verslag van het alleenstaande moederschap, evenals de gevoelens van schuld die zich zowel ten opzichte van het kind als de schrijfster zelf manifesteren. Herhaaldelijk komt de vraag aan bod hoe men het verlangen naar vrijheid en betekenis in het kunstenaarschap kan verenigen met het moederschap. Hierbij maakt Jamison regelmatig verwijzingen naar kunstenaar Marina Abramovic, die meerdere abortussen liet plegen omdat zij anders haar carrière als kunstenaar zou moeten opgeven. Hoewel de vraag of het mogelijk is om deze twee aspecten te combineren onbeantwoord blijft, wordt deze wel voortdurend herhaald. Splinters bevat talloze herhalingen van de persoonlijke ervaringen van de schrijfster, soms zelfs met identieke bewoordingen. Dit resulteert in een enigszins vermoeiende leeservaring.

Jamison staat bekend om haar vermogen om maatschappelijke kwesties op een persoonlijke manier te belichten. Echter, in Splinters beperkt zij zich tot haar eigen verhaal, zonder verdere reflectie. Dit is een gemiste kans, aangezien Jamisons zelfonderzoek waardevol kan zijn voor alleenstaande moeders die worstelen met het ouderschap, of voor het openen van een discussie over bijvoorbeeld de rollen binnen een gezinsleven. Om dit te bereiken, dient de schrijfster echter deze aspecten diepgaander te belichten, wat zij heeft nagelaten te doen. De emotionele beschrijvingen van de gebeurtenissen uit haar eigen leven zijn aangrijpend en voelen soms aan als 'splinters in je vinger'. Het is daarom des te jammer dat ze de ontboezemingen te vaak herhaalt en er geen diepgaande conclusies aan verbindt.

Splinters van Leslie Jamison lijkt dus meer op een autobiografisch relaas over haar eigen ervaringen als alleenstaande moeder dan op een boek dat verschillende maatschappelijke thema's aansnijdt. Het dient voornamelijk als een dagboek waarin zij haar eigen emoties een plek geeft. Ondanks scherpe beschrijvingen van Jamison, voldoet het boek niet aan de hoge verwachtingen.

Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!

Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een zuur boek' en 'Lees een ongezellig boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.