Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Rinus van Alebeek legt in Verveling als deugd de nadruk op het belang van het zoeken naar stilte als middel om meer bewustzijn te creëren.

Anna Husson 10 april 2024 Hebban Recensent
Toen De weg naar Oude God (1991) gepubliceerd werd, was de oorspronkelijke auteur van deze roman aanvankelijk onbekend. Het boek verscheen onder het pseudoniem Philip Markus, waardoor de ware identiteit van de auteur verborgen bleef. Uiteindelijk werd duidelijk dat Rinus van Alebeek betrokken was bij dit literaire experiment, zowel als schrijver, onderzoeker en redacteur. De roman werd bekroond met de Geertjan Lubberhuizen-prijs als erkenning voor zijn kwaliteit. Hoewel Van Alebeek romans onder zijn eigen naam heeft gepubliceerd, waaronder Verveling als deugd, ontbreekt wederom een foto van de auteur op de achterflap. Bij een eerste blik op de kaft en gedurende het lezen van de eerste hoofdstukken wordt onmiddellijk duidelijk dat de volledige aandacht gericht moet zijn op het boek zelf, en niet op de auteur. Het zijn dus de woorden die centraal staan.

In het boek Verveling als deugd (2024) beschrijft Van Alebeek zijn reis van Berlijn naar Italië, die plaatsvond precies een maand voor het uitbreken van de coronapandemie. Het hoofddoel van deze reis was om op te treden met zijn cassettebandjes, waaronder optredens in een jazzkelder, een boekenzaak en een platenzaak. Tijdens deze reis heeft Van Alebeek zorgvuldig observaties en ervaringen vastgelegd, naast zijn werkzaamheden om geluidsopnamen te maken. Het resultaat is een boekje waarin zijn zelfbenoemde 'meesterschap' in nietsdoen op treffende wijze naar voren komt.

‘Als alles en iedereen verdwijnt die duiding kan geven aan de omgeving, aan de stad die ze hebben gevormd en aan de stad waaruit zij zijn voortgekomen, dan zullen gebouwen en wijken hun oorspronkelijke betekenis verliezen. En als je eigen vocabulaire uit woorden en begrippen bestaat die afhankelijk zijn van die betekenis, dan verlies je natuurlijk niet alleen je spraak, maar muteer je tot vreemde.’

De ervaring van verveling tijdens de reis van Alebeek beperkt zich niet tot incidentele momenten, zoals die we wellicht kunnen ervaren in een wachtkamer. In plaats daarvan is het een voortdurende vorm van verveling. Deze vorm van inactiviteit kan worden gezien als een 'verborgen grondstemming' in tegenstelling tot de overheersende 'mentaliteit van bezig zijn', waarbij het vermijden van verveling juist het doel is. Betekent dit dat verveling enkel gevoelens van deugd oproept? Nee, gezien bepaalde hoofdstuktitels zoals "paniekaanval", "onbekend" en "leegte". Alebeek worstelt zelf soms ook met zijn plaats in een drukke wereld. Desalniettemin zijn juist deze hoofdstukken met een melancholische toon een verrijking voor de leeservaring.

Alebeek biedt de mogelijkheid om stilstand te ervaren en het leven op een andere manier te aanschouwen, zonder iets af te dwingen. De observaties, gedachten en overpeinzingen van de schrijver, met betrekking tot bijvoorbeeld objecten die hij tijdens een wandeling tegenkomt, stimuleren tot reflectie. Wat hij verwoordt, zijn overgangen naar bewustwording: geen dialogen, maar mensen, objecten en gebouwen hebben sporen achtergelaten en zijn van betekenis voor zowel Alebeek als voor ons. Tijdens het lezen ontstaat vaak de drang om bepaalde passages te onderstrepen, zoals bijvoorbeeld: "De tijd waarin men leeft kan niet worden gebruikt als excuus", of: "Iedere dag keert terug naar zijn oorsprong en iedere dag geschiedt hetzelfde opnieuw, zij het op een andere wijze." Zelfs nadat het boek is weggelegd, en men weer wordt opgeslokt door de hectiek van het druk zijn, blijven deze zinnen in het hoofd rondspoken.

De reis van Alebeek illustreert het verlangen van individuen naar controle over de wereld, ons denken en ons lichaam, als een manier om betekenis aan het leven te geven. Niettemin suggereert het boek dat momenten van verveling juist de ruimte creëren voor introspectie, waarin we diep kunnen nadenken en een vorm van gelukzaligheid kunnen ervaren. Pas op dat moment worden we ontvankelijk voor ervaringen die een diepe indruk op ons maken. Alebeeks ervaringen benadrukken dat juist de ogenschijnlijk "onzinnige" aspecten de kern van onze identiteit raken en het vermogen om daadwerkelijk aanwezig te zijn tussen mensen en dingen een uitdaging is in deze moderne tijd. Aldus kan alledaagse verveling deugdzaam zijn, omdat het ons dwingt om naar onszelf te kijken en pas dan openbaart de wereld zich op een andere, meer betekenisvolle manier.

‘Ik heb geen idee waarom ik me op zulke momenten, volkomen afzijdig van alles, in een oord waar alle handelingen tot een tijdelijk halt zijn gekomen, zo op mijn gemak kan voelen. Als er geen vriendin is en geen omhelzing waardoor je in het universum wegzinkt, dan is het zo’n moment van non-existentie in wezen het beste.’

Het lezen van Verveling als deugd wekt een gevoel van stilte op. Alebeek moedigt aan tot concentratie en aandacht voor de omgeving en de mensen om ons heen. Tijdens onze reis in het onbekende omarmen we het gevoel van verdwalen, zonder ons te veel te richten op het exacte eindpunt. Het draait allemaal om de waardevolle ervaring van het inactief zijn en daarvan leren, wat uiteindelijk meer vruchten afwerpt dan constant bezig zijn. Het is juist deze stille ervaring die ons leven verrijkt.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Anna Husson

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.