De wil om intens te blijven leven

Schrijfster en onderneemster Golnaz Hashemzadeh Bonde (1983) is in Iran geboren, maar vluchtte op jonge leeftijd naar Zweden. Ze wordt nu een van de meest interessante jonge ondernemers van Zweden genoemd, maar daar heeft ze hard voor moeten werken. Hashemzadeh Bonde heeft namelijk een moeilijke jeugd gehad, maar gebruikt haar eigen ervaringen om sociale uitsluiting, voornamelijk bij vrouwen en vluchtelingen, door innovatie te bestrijden. Ook in haar schrijverscarrière zet ze zich in voor de bestrijding van marginalisering in de samenleving. In 2012 debuteerde Hashemzadeh Bonde met haar novelle Zij is mij niet over een immigrantenmeisje dat zich staande moet houden in een voor haar nieuwe en vijandige wereld waarin niemand haar lijkt te accepteren om wie ze is. 

Nahid is de hoofdpersoon uit de tweede roman van Hashemzadeh Bonde, Wachten op Noora (2018), en heeft volgens de artsen nog maar kort te leven. Nahid is pas vijftig en heeft al veel in haar leven meegemaakt. Haar onstuimige en verdrietige leven in Iran en haar bestaan als vluchteling in Zweden hebben littekens achtergelaten. Haar levenswens is om een dag intens te leven en niet aan haar problemen te hoeven denken, maar ze heeft nooit de mogelijkheid gehad om vanuit liefde te leven. Nu ze doodziek is en ook het nieuws heeft gekregen dat haar dochter Aram zwanger is van haar eerste kindje, is Nahid vervuld van woede en frustratie. Wat kan ze haar dochter nu nog meegeven? Wat zijn we schuldig aan diegenen die we liefhebben? En nog belangrijker: kunnen we ooit echt vrij zijn of houdt het verleden ons in de greep?

"Ik voel haar hart bonzen tegen mijn wang en bedenk dat ik dat hart heb geschapen. Dat haar hart in mijn lichaam heeft gebonsd, dat het nu buiten me bonst en straks zonder mij zal bonzen."

Hoewel de roman de lezers laat voelen hoe het is om als vluchteling in een vreemd land te arriveren met het besef dat je er dan nog lang niet bent, is de intentie van de schrijfster om intiemere zaken in haar roman meer aandacht te geven. Ze onderzoekt bijvoorbeeld hoe trauma en verlies van generatie op generatie worden overgedragen en ze werpt een blik op zaken als huiselijk geweld, kinderarbeid in een gezin en vooral mentale mishandeling. De prachtige vertaling van Edith Sybesma zet kracht bij het verdriet, maar ook bij de hoop die in het verhaal aanwezig is.

Door de soms brute en harde gedachtestroom van hoofdpersoon Nahid wordt het de lezer moeilijk gemaakt om zich in haar te verplaatsen en met haar mee te leven. Met name de manier waarop Nahid met haar dochter Aram omgaat, is schrikwekkend en verreweg van aardig. De harde persoonlijkheid van Nahid maakt het verhaal wel menselijk. Nahid belichaamt namelijk het onvolmaakte en realistische leven van een vrouw die veel heeft meegemaakt en de schrijfster legt daar graag de nadruk op. Nahids emoties zijn waarheidsgetrouw omschreven en helpen ook mee aan de intense leesbeleving.

De roman weet de lezer dus te raken, maar het zijn helaas maar korte momenten. De schrijfster haalt namelijk te veel thema's aan die in deze korte roman niet genoeg ruimte krijgen. Daardoor missen ze impact en zal de lezer ze ook sneller vergeten. Hashemzadeh Bonde heeft een prachtig taalgebruik, maar ze ontwikkelt haar thematiek niet goed genoeg om diepgang in het verhaal te brengen. Dit heeft ook te maken met de korte zinnen die de schrijfster graag gebruikt. Veel zaken in de roman worden daardoor te snel afgehandeld, terwijl met wat meer omschrijving het verhaal geslaagder zou zijn.

Al met al is Wachten op Noora een mooie roman, maar het verhaal heeft te weinig diepgang om over een aantal jaar nog herinnerd te worden. Dat is jammer, want het onderwerp van de roman is actueel en kan zorgen voor meer begrip in de hedendaagse discussies over bijvoorbeeld vluchtelingen.