Indrukwekkend waargebeurd heldendrama

Benghazi, Libië 11 september 2012: in de avond vallen vijandelijke milities de Amerikaanse diplomatieke missie in de stad aan. Later die nacht zou het nabijgelegen complex van de CIA volgen. Onder meer ambassadeur Chris Stevens, een op verzoening en samenwerking gerichte man, kwam om het leven. Het zes leden tellende beveiligingsteam van de CIA wist desondanks een doeltreffende verdediging tegen de tientallen aanvallers te organiseren. Na 13 uur kwam er een einde aan de beproeving. Naderhand deden deze gebeurtenissen veel politieke stof opwaaien in de Verenigde Staten, want het was wel duidelijk dat er grote fouten waren gemaakt bij de beveiliging van de missie. Zelfs president Obama en toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton kwamen onder vuur te liggen. Ondertussen verschenen er steeds meer roddels in de media over wat zich nu werkelijk in Benghazi had voorgedaan en waarom.

Daarop besloot schrijver en journalist Mitchell Zuckoff op zoek te gaan naar de waarheid. Het viel goed bij de vijf overlevende contractbeveiligers van het Annex Security Team, toen zij door Zuckoff werden benaderd. Zij wilden graag hun eerlijke verhaal doen, want ze hadden schoon genoeg van alle geruchten en leugens. En zo kwam het tot een uitgebreide samenwerking die het unieke boek 13 Hours zou opleveren. Een boek dat zijn aanvankelijke doelstelling overstijgt en veel meer te bieden heeft dan een waarheidsgetrouwe reconstructie alleen. Het bereikte dan ook de eerste plaats in de New York Times bestsellerslijst en werd door topregisseur Michael Bay verfilmd. En nu is er dankzij de film ook een Nederlandse vertaling. Gelukkig maar, want hoe Amerikaans dit boek ook lijkt te zijn, de Nederlandstalige lezer zal er evengoed door gegrepen worden.

De research die Mitchell Zuckoff en zijn medewerkers hebben gedaan om ook echt een waarheidsgetrouw beeld te schetsen is enorm. Talloze interviews met de vijf teamleden vormen de basis voor het boek, maar zijn aangevuld met gegevens uit honderden andere bronnen. Hoe Zuckoff al die informatie uiteindelijk heeft verwerkt is nog indrukwekkender. Uit de berg aan gegevens distilleerde hij een vlot geschreven, levensecht en bij vlagen spannend verhaal, dat je haast voor je ogen ziet gebeuren. Ondertussen voorziet hij alles van de juiste achtergrond en context, waarbij hij woorden als ‘integer’, ‘respectvol’ en ‘consciëntieus’ met hoofdletters lijkt te schrijver.
Dat begint al in het eerste hoofdstuk als hij de geschiedenis van de stad Benghazi uiteenzet, waarna je als lezer helemaal snapt waarom Benghazi de stad is die het is. Zo gaat dat vervolgens het hele boek door: alles dat om nadere toelichting vraagt wordt helder uitgelegd en je begrijpt waarom dingen gebeuren zoals ze gebeuren. Als lezer krijg je zo kennis over en inzicht in tal van zaken waar je tot voor kort niets vanaf wist.

Het mooiste onderdeel van het boek is echter toch het zeer gedetailleerde beeld dat ontstaat van de mannen van het beveiligingsteam. Dat zijn geen superhelden, maar zes redelijk gewone, zij het goed getrainde, mannen. Door de wol geverfde oud-militairen van rond de veertig, die in Benghazi werkten als beveiligers van de CIA-agenten aldaar. Toen de hel losbarstte bleken zij de enigen die constructieve tegenstand wisten te bieden aan de terroristen. Daarom hebben ze terecht de hoofdrol in 13 Hours en is het grotendeels hun verhaal dat wordt verteld. Daarbij kijken we mee door hun ogen en krijgen we zelfs hun gedachten te horen, maar kruipt Zuckoff toch niet zo diep in hun huid als een romanschrijver zou doen. Hij blijft zelf steeds als verteller aanwezig, wat ervoor zorgt dat je jezelf ervan bewust blijft een waargebeurd verhaal te lezen. En dat is maar goed ook, want ergens wil je helemaal niet vergeten dat deze mannen echt bestaan en al die dingen daadwerkelijk hebben meegemaakt.
En levensecht zijn ze, met tal van ups en downs. Zo weten ze op strategisch gebied precies waar ze mee bezig zijn, denken ze overal aan en voelen ze elkaar bijna blindelings aan, maar maken ze ook fouten, zien ze plannen mislukken en lopen ze te hannesen met allerlei ongemak. De lezer krijgt dus inderdaad een eerlijk beeld van hoe het was en geen opgeklopt heldenepos met ongenaakbare hoofdrolspelers.

Dat levensechte maakt het boek, ondanks de wat afstandelijke vertelwijze, op momenten zeer aangrijpend. Al te erg wordt het echter ook weer niet. Mitchell Zuckoff is zowel een uitstekende schrijver als een uitstekende onderzoeksjournalist en weet dat in 13 Hours heel mooi samen te brengen. Daardoor maakt het boek veel indruk, zul je het niet snel wegleggen en zul je niet zomaar vergeten dat je het hebt gelezen.