Overdadige plot-twisten doorkruisen aangrijpende thriller

Cross her heart, zo heet de nieuwe psychologische thriller van Sarah Pinborough (1972) in het Engels, and hope to die? staat er vervolgens in kleinere letters onder. Daardoor krijgt deze onschuldige eed die kinderen zweren als ze elkaar iets beloven een vilein randje, wat van toepassing is op het verhaal. Iets vergelijkbaars geldt niet zozeer voor de Nederlandstalige titel Belofte maakt schuld, die meer klinkt als het oordeel van een wraakzuchtige godheid. Maar hoe dan ook, hoofdpersone Lisa heeft weinig goeds te verwachten van het feit dat ze ooit een belofte heeft verbroken. Toch is dat niet het belangrijkste onderwerp van het boek. Dat is namelijk het hebben van geheimen en de (psychische) gevolgen die dat kan opleveren.    

Sarah Pinborough is een ervaren schrijfster van zowel boeken als scenario’s voor BBC-series. Lange tijd schreef ze voornamelijk binnen de fantastische genres, ook onder haar andere auteursnaam Sarah Silverwood. Als zodanig kent het Nederlandse taalgebied haar echter niet. Het zijn vooral haar recente thrillers en young adults die ons hebben bereikt, zoals de succesvolle en goed ontvangen boeken Wat jij niet ziet en 13 Minuten.    

De vertaling van Belofte maakt schuld is gemaakt door Els van Son. Helaas is deze niet afdoende geredigeerd en staan er nog hinderlijk veel fouten in.    

Spil van het verhaal is dus Lisa, een alleenstaande moeder die haar veertigste verjaardag ziet naderen. Ze draagt een afschuwelijk geheim mee dat ervoor zorgt dat ze teruggetrokken leeft en overbezorgd is ten aanzien van haar tienerdochter Ava. De twee andere hoofdpersonen zijn Ava, die een geheim heeft dat ze zelfs niet met haar hartsvriendinnen deelt en Marilyn, de collega en enige vriendin van Lisa, die ook het nodige achterhoudt. Wanneer zaken uit Lisa’s verleden plotseling naar de oppervlakte borrelen, komen ze alle drie in een draaikolk van gebeurtenissen terecht.    

Het boek bestaat uit drie delen, waarbij het eerste deel van een dikke honderd pagina’s niet meer is dan een voorzichtige aanloop. Daarna volgt een eerste belangrijke onthulling en raakt het verhaal alsnog op stoom. Het moge echter duidelijk zijn dat het eerste deel te lang duurt voor een introductie, zeker voor eentje waarin nog niets verklapt mag worden. Een situatie die hier extra wringt, omdat de gezichtspunten van de drie hoofdpersonen allemaal in de ik-vorm worden verteld. De auteur moet daardoor regelmatig in de tekstuele spagaat om ervoor te zorgen dat zelfs de gedachten van de drie heldinnen niets verraden. Het is dan ook een opluchting als dit bij het begin van het tweede deel ophoudt.    

Wel volgen er dan nog heel wat plottwisten en onverwachte onthullingen, inclusief de ontknoping. Voor zover het aankomt op verrassing, geloofwaardigheid of het hebben van een relatie met de centrale verhaallijn zijn deze wendingen echter van wisselend niveau. Er zitten zeker een paar goede vondsten bij, maar andere kun je zien aankomen of zijn er met de haren bijgesleept om het verhaal wat aan te dikken. Ondertussen is de onthulling aan het eind zo ongeloofwaardig dat het nauwelijks valt te begrijpen dat Pinborough dit serieus meent.    

Toch is dat niet wat je uiteindelijk bijblijft nadat je het boek hebt dichtgeslagen. Dat is het hartverscheurende levensverhaal van Lisa dat nu opnieuw slagzij maakt. Een verhaal dat uit de allerarmste krochten van de Britse samenleving stamt en lezers aan het denken zet over wat ernstige armoede met een mens kan doen. Tegelijkertijd laat het boek zien hoe moeilijk het werkelijk is om te ontsnappen aan een slechte situatie of een akelig verleden achter je te laten. Zaken die zowel tot spannende verwikkelingen als tot diepere inzichten leiden.    

Aldus blijf je zeker wel doorlezen in Belofte maakt schuld. Het is alleen jammer dat de auteur onterecht zoveel kunstgrepen nodig denkt te hebben om het verhaal interessant te houden. De waardering voor dit boek zal daardoor in hoge mate afhangen van de mate waarin lezers zich storen aan dergelijke kunstgrepen of erin mee kunnen gaan.