De paden op als middel tot onthaasting

De mens is geboren om te lopen. Daar is de Noorse auteur, journalist en enthousiaste wandelaar Torbjørn Ekelund (1971) heilig van overtuigd. Het is een mening die voortkomt uit zijn ruime praktijkervaring met het lopen van lange afstanden en het onderzoek dat hij deed naar de rondtrekkende oermens. Het leerde hem dat veel lopen een mens tal van goede dingen brengt en dat het daarom jammer is dat wij zijn overgeschakeld op een zittend leven. Zijn ideeën hierover gaf hij vorm in het boekje De geschiedenis van het pad. Een voetreis. Hierin zijn de ideeën en het persoonlijke verhaal van de auteur echter dominant aanwezig boven een meer algemene geschiedenis.  

Torbjørn Ekelund is afgestudeerd historicus, werkte jarenlang als journalist en redacteur en is sinds 2016 mede-eigenaar van het Noorse online natuur- en milieumagazine Harvest. Inmiddels schreef hij vier natuurgerelateerde non-fictieboeken maar De geschiedenis van het pad, vertaald door Maud Jenje, is zijn eerste Nederlandstalige boek. Hij dient niet verward te worden met een prominente liberale Noorse politicus met dezelfde naam en zijn foto op de achterflap vraagt wat tijd om van bij te komen.  

Een aantal jaren geleden werd Ekelund gediagnosticeerd met epilepsie waardoor hij niet meer mocht autorijden. Hij besloot zich voortaan zoveel mogelijk als voetganger te verplaatsen. Dat klinkt alsof hij pas zijn huis uitkwam nadat hij ziek werd, maar dat is niet het geval. Ekelund was voor die tijd al een echt natuur- en buitenmens. Ook al woont en werkt hij in Oslo, rugzak en bergschoenen waren hem nooit vreemd.  

Dat begon al tijdens zijn kinderjaren, toen het gezin Ekelund zijn vakanties vierde in een hut nabij de boerderij van opa en oma. Achter deze hut lag een pad dat het eerste wandelpad werd in het leven van de kleine Torbjørn. Dat pad bewandelde hij zo vaak dat hij het zich nog levendig kan herinneren. Hij is er alleen bijna veertig jaar niet meer geweest en werkt in het boek toe naar het moment dat hij terug zal gaan om te zien wat er van dit pad is geworden.

Voor het zover is, ontvouwt hij echter zijn stellingen en kleurt hij die in met anekdotes uit zijn eigen leven als wel uit de geschiedenis van rondtrekkende oermensen. Daarbij heeft hij veel aandacht voor de relatie die zij hadden met het landschap. Ook ondernam hij experimenten. Zo liep hij gedurende een vakantie wekenlang op blote voeten, liep hij een route zo langzaam mogelijk en mag hij graag proberen zijn weg te vinden zonder een kaart te bekijken. En dat levert leuke momenten op.  

Op historisch gebied valt het boek echter tegen. Het blijft grotendeels hangen bij de jager-verzamelaars uit de prehistorie. Zij hadden een nomadisch bestaan dat tot de grote verbeelding spreekt van trekker Ekelund. Hij zet deze wereld dan ook expliciet af tegen de onze vol asfaltwegen, stoelen en vaste woonplaatsen. Maar ook dat geeft louter brokjes informatie die de lezer bij gelegenheid worden toegegooid. Van een gedegen neergezette geschiedenis is geen sprake. Andere tijdsperioden komen niet of nauwelijks aan bod; de van pelgrims en andere voetreizigers bulkende middeleeuwen schitteren bijvoorbeeld door afwezigheid.  

Daarmee is dit eigenlijk meer een lifestyle dan een historisch boek. De auteur laat zijn eigen manier van leven zien en probeert mensen te overtuigen hem na te volgen. Om wandelend en met oog voor de omgeving het pad te volgen. Want veel lopen is de ultieme vorm van onthaasting en ontspanning, maar laat toch de hersenen goed werken. En ja, het moet gezegd dat hij een aardig eind komt op dit punt. Hij zet de lezer minstens aan tot nadenken over hoe het anders kan en velen zullen door zijn argumenten en enthousiasme wel degelijk wat vaker de benenwagen nemen.  

Aldus laat De geschiedenis van het pad gemengde gevoelens achter. Op historisch gebied laat de auteur beslist teveel liggen, maar zijn met wijze inzichten gelardeerde pleidooi is evengoed de moeite waard.