Clichématige soap van beperkte auteur

De deelstaat Northern Territory in Australië (38 x Nederland), ook bekend als de Outback, is een bijzonder gebied. Het is er onwaarschijnlijk uitgestrekt en leeg, en het is er ofwel heel droog ofwel heel nat. Het is het land van de Aboriginals, maar een belangrijk gedeelte ervan wordt in beslag genomen door enorme veehouderijen, waarvan de grootste de afmeting hebben van een ‘klein Europees land’. Dergelijke boerderijen worden ‘stations’ genoemd en lijken op Amerikaanse ranches. Het is op precies zo’n station dat Sophie Green haar roman De leesclub aan het einde van de wereld (grotendeels) laat plaatsvinden. Een boek dat lijkt te gaan over boeken, het Northern Territory als natuurgebied en de krachtige vriendschap tussen vijf vrouwen, maar zich veel meer dan dat richt op allerlei persoonlijke drama’s in de levens van de heldinnen.

Sophie Green is een auteur en uitgever die zelf woont en werkt in metropool Sydney. Ze schreef al meerdere boeken, zowel luchtige fictie als non-fictie, maar De leesclub aan het einde van de wereld is haar doorbraak als auteur van een serieuzere roman. De Nederlandse vertaling is van Els Franci-Ekeler.

Het jaar is 1978 en Sybil, vrouw des huizes op de immense veefarm Fairvale Station, besluit een leesclub te organiseren. Dit om haar kersverse Britse schoondochter Kate aan nieuwe vriendinnen te helpen. Het blijkt ook een kans voor de Amerikaanse Della, die sinds kort op het naburige station werkt, en de uit het naburige stadje afkomstige, vereenzaamde huisvrouw Sallyanne. Natuurlijk is ook Sybils beste vriendin Rita, werkzaam als Flying Nurse, van de partij. En zo ontmoeten we vijf vrouwen die in een indrukwekkende maar uitdagende wereld leven en elkaar hard nodig hebben om zich erdoor heen te slaan.

Het uitgangspunt van deze roman is daarmee interessant en sympathiek, maar helaas is de uitwerking matig. In pragmatisch taalgebruik waar geen geur of smaak aan is, lepelt Green voornamelijk clichématige soapdrama’s op. Verloren zoon, check, vrouw die maar niet zwanger wordt, check, alcoholverslaafde echtegenoot, check, en ga zo maar door. Er zijn ook romantische en andere blije ontwikkelingen, maar het geheel is beduidend meer traan dan lach. Te meer omdat zaken als humor, relativerende zelfreflectie en milde spot ten aanzien van het gestuntel van de mensheid slecht bekend zijn bij de auteur. Met uitzondering van Rita nemen de dames zichzelf nogal serieus.

Daar komt bij dat er vaak met zevenmijlslaarzen door de verwikkelingen heen wordt gebanjerd. Maar wat wil je ook. Dit boek beslaat uiteindelijk een periode van vier jaar, waarin vijf verschillende levens aan bod komen en dat in 366 pagina’s. Zo’n opzet kan alleen maar een fragmentarisch eindresultaat opleveren.

Ondertussen zijn ook andere verhaalelementen maar karig uitgewerkt. Aan de bijeenkomsten van de leesclub worden bijvoorbeeld maar weinig pagina’s vuil gemaakt en er wordt nauwelijks ingegaan op de besproken boektitels. De jaren ‘78 t/m ‘81 krijgen eveneens nauwelijks invulling. Ondanks de afwezigheid van internet, smartphones en andere moderne voorzieningen, vergeet je vaak dat het verhaal zich in een andere tijd afspeelt. Ook de Outback komt er bekaaid vanaf. Green zou er veel hebben gereisd, maar daar merk je als lezer weinig van. Mooie, persoonlijk gekleurde observaties of originele beschrijvingen van de cultuur, natuur of geschiedenis zijn er niet. Je krijgt alleen wat basale informatie en soms vliegt er een kaketoe voorbij.

Datgene dat wel goed wordt beschreven, is het leven van vrouwen op boerderijen als Fairvale Station. En van de Flying Doctors wordt een verrassend realistisch beeld geschetst. Verder laat Sophie Green echter iedere kans om dit verhaal bijzonder te maken aan zich voorbijgaan en leunt ze zwaar op de sympathiekheid van haar karakters. Waarschijnlijk geeft dat veel liefhebbers van het genre toch genoeg leesplezier. Maar voor die bewoners van kleine Europese landen, die op basis van de flaptekst hadden gehoopt op een avontuurlijk en enigszins cultureel onderlegd verhaal in een voor hen exotisch gebied, is De leesclub aan het einde van de wereld een tegenvaller.