Mooie roman over opmerkelijke dienstbode
Neeltje Lokerse (1868-1954) uit het Zeeuwse Yerseke was dienstmeisje rond het jaar 1900. Tijdens een ‘betrekking’ in Den Haag werd ze geruïneerd door haar werkgever, tevens de vader van haar kind. Ze was niet de enige die dit meemaakte. Daarom besloot ze wraak te nemen en tegelijkertijd aandacht te vragen voor de juridisch gezien machteloze positie waarin dienstmeisjes zich bevonden. Ze toog naar het Binnenhof en pleegde daar een aanslag op de man in kwestie. Dit leidde verrassend genoeg tot vrijspraak, een wetswijziging en een nieuwe carrière als activiste. Schrijfster Marlies Allewijn (1977), zelf ook opgegroeid in Yerseke, schreef er de indringende biografische roman De meid over.
Marlies Allewijn is van huis uit maakster van tv-programma’s en online video’s, veelal gericht op jongeren. Ook schreef ze de young adult boeken SchEef en Ze was 16. De meid is daarmee haar eerste roman voor volwassenen.
Wanneer Neeltje Lokerse in 1890 als dienstbode werkzaam is in Goes, krijgt ze voor het eerst te maken met onbetrouwbare mannen. Deze mannen (niet alleen rijkaards) bedrogen jonge, naïeve vrouwen en lieten ze gebroken en vaak als alleenstaande moeder achter. Soms werden deze meisjes ook van hun geld beroofd of werden ze geronseld om in een bordeel te werken. Dat kon allemaal omdat mannen juridisch sterk stonden en een vaderschapsonderzoek zelfs verboden was. Dienstmeisjes hadden bovendien een zwakke arbeidspositie, waardoor ze praktisch vogelvrij waren ten opzichte van hun mannelijke werkgevers.
Door haar ervaringen in Goes raakt Neeltje, zelf alleen nog geslagen met een gebroken hart, ervan overtuigd dat ze door God is uitgekozen om ‘iets’ te doen voor meisjes die in de problemen zijn geraakt. In 1892 vertrekt ze naar Amsterdam en gaat dapper op zoek naar een manier om een verschil te maken. En hoewel ze ook steun krijgt, lopen de zaken uiteindelijk toch heel anders dan ze zich had voorgesteld.
Auteur Marlies Allewijn heeft veel research en andere moeite gedaan om een historisch en biografisch verantwoord verhaal te creëren. Niettemin waren er gaten om op te vullen, zijn er personages die niet werkelijk hebben bestaan en heeft de auteur enige epische verdichting toegepast op haar heldin. Toch valt er op dit punt weinig op het boek aan te merken en geeft het een mooi beeld van het leven van dienstmeisjes in die tijd.
Dat is echter geen biografie. Allewijn is namelijk in de eerste plaats een echte romanschrijfster die zich vooral interesseert voor het innerlijk leven van haar hoofdpersone en de weg die deze aflegt van kansloos slachtoffer naar activiste. Binnen dat kader worden Neeltjes gedachten, motieven en emoties breed uitgemeten. Iets waarvoor de auteur overigens nog best veel bronnen tot haar beschikking had, aangezien Neeltje zelf ook het nodige heeft geschreven.
Uiteindelijk is het maar goed dat de auteur deze insteek heeft gekozen, want als het aankomt op het onder woorden brengen van gevoelens en ervaringen heeft ze een groot talent. Neeltjes belevingswereld krijgt vorm in een doorleefde ik-vorm, waarin fraai verwoordde emoties en treffende beschrijvingen centraal staan. Daarmee heeft het boek ook op stilistisch vlak iets te bieden:
“Als een kat in een boom schiet het omhoog; een woede zoals ik die nog nooit eerder gevoeld heb.”
Probleem is alleen dat het verhaal gaandeweg eenzijdig wordt omdat het meer van hetzelfde blijft bieden. Steeds weer opnieuw ontmoet Neeltje (dienst)meisjes die slecht behandeld zijn door bruuske mannen. En hoewel er ook een sympathieke man in het verhaal voorkomt die tegenwicht biedt, gaat de herhaling tegenstaan. De lezer had dat niet meer nodig om te begrijpen hoe de heldin tot haar actie komt. Gelukkig duurt de overdaad niet al te lang en volgt er een nog verrassend positieve ontknoping en afwikkeling.
Inmiddels is de wet al lang gewijzigd, maar de geschiedenis van Neeltje Lokerse en haar onconventionele en moeizaam behaalde overwinning op de machteloosheid blijft tot de verbeelding spreken. Zeker wanneer deze zo goed ingeleefd is neergezet als in De meid.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
