Prekerig essay uit de ivoren toren
Veel mensen hebben behoefte aan contact met en een beter begrip van dieren. Vooral de pogingen tot communicatie van hun huisdieren zouden ze graag beter verstaan en boeken en tv-programma’s over het gedrag en de ‘taal’ van dieren zijn dan ook populair. En nu is er op dit gebied het boekje De dolfijn was een soldaat van dierenfilosofe Eva Meijer, dat een nieuw onderwerp oppakt. De flaptekst belooft namelijk dat de auteur inzicht zal geven in politiek gedrag bij dieren voor zover wij dat nu kunnen herkennen en dat ze zal aangeven hoe we deze kennis kunnen inpassen in onze eigen (politieke) omgang met dieren. Een interessant onderwerp toegankelijk gemaakt voor een breed publiek, zo lijkt het. Maar helaas, in plaats van een vrolijk informatief boekje krijgt de lezer een hoogdravend en van morele verontwaardiging lillend essay voorgeschoteld.
Eva Meijer (1980) is beeldend kunstenaar, singer-songwriter en schrijfster. Als auteur schreef ze al meerdere romans, maar is ze toch vooral bekend van Het vogelhuis. Kortgeleden promoveerde ze bovendien tot doctor in de filosofie met een proefschrift over taal bij dieren en in maart 2017 was ze lijstduwer voor de Partij voor de Dieren.
De dolfijn was een soldaat is een ongebruikelijk essay, waarin de auteur een behoorlijk gewaagde zienswijze verdedigt. Dat betreft het idee dat niet-menselijke dieren (zoals ze consequent blijft schrijven) een volwaardige eigen inspraak in de politiek krijgen. Dus niet via menselijke vertegenwoordigers, maar zelf. En dat voor alle soorten, dus niet alleen voor primaten, dolfijnen of huisdieren, maar ook voor vogels of de wormen in je achtertuin. Op zich hoeft zo’n vergaande mening echter geen belemmering te zijn voor het schrijven van een mooi of leuk essay. Het is dan wel de bedoeling een begeesterd en stilistisch verfijnd betoog te schrijven, dat voor iedereen goed te lezen is. Spijtig genoeg is ook dat niet het geval.
Dat begint al met het taalgebruik. In plaats van te kiezen voor een toegankelijke stijl, schrijft Meijer dit essay dicht tegen een wetenschappelijk artikel aan. Ze gebruikt regelmatig filosofisch vakjargon en andere moeilijke woorden (die soms wel en soms niet worden uitgelegd) en de tekst is tamelijk droog en doelmatig. Daarmee is dit boek niet slecht geschreven, maar is het voor leken soms moeilijk te volgen.
De wetenschappelijke insteek blijkt ook uit de afwezigheid van een persoonlijke inbreng van de auteur. Nergens lezen we iets over Meijers eigen communicatie met ‘andere’ dieren en wat haar dat heeft opgeleverd. Voor alle bewijs dat een dergelijke communicatie niet alleen mogelijk maar ook erg waardevol is, verwijst ze uitsluitend naar vakliteratuur geschreven door buitenlandse onderzoekers of filosofen. Daarmee krijgt het geschrevene wel meer geloofwaardigheid, maar is het ook afstandelijk. Maar de bedoeling van een essay is juist om eens wat meer vanuit je eigen beleving te spreken, zodat de lezer er beter aan kan relateren.
Het belangrijkste probleem met De dolfijn was een soldaat is echter dat Meijer het niet geschreven heeft vanuit enthousiasme voor haar eigen nieuwe idee, maar vanuit verontwaardiging en woede over allerlei onrecht. Het is wat haar betreft niets dan onderdrukking, uitbuiting en discriminatie van niet-menselijke dieren. Als een misnoegde dominee staat ze op de kansel druk met haar vingertje te zwaaien om mensen allerlei vormen van hypocrisie, arrogantie, oneerlijkheid, desinteresse, respectloosheid en domheid naar dieren toe te verwijten om vervolgens de revolutie van totale gedragsverandering te prediken. En dat geldt ook, of misschien wel juist, voor andere dierenliefhebbers.
Zo blijft De dolfijn was een soldaat een verzameling theorieën en gedachtes uit de ivoren toren. De aanbevelingen die Meijer uiteindelijk doet over hoe het praktisch gezien dan anders kan, zijn teleurstellend summier en mogen veel beter worden overdacht en uitgewerkt. Waarmee de conclusie moet zijn dat Eva Meijer te gehaast en te drammerig naar buiten treedt met dit essay, zodat mensen er in hun dagelijkse realiteit weinig mee zullen opschieten.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
