Typisch Tschai, maar twee verschillende verhalen
Tussen 1967 en 1970 publiceerde Jack Vance ieder jaar trouw een deel in zijn tetralogie over de woelige planeet Tschai. Dunne delen, dat wel, en voorzien van een doorlopende verhaallijn. Daarmee had dit best één dik boek kunnen zijn dat om commerciële redenen in vieren was geknipt. Dat is echter niet het geval. De afzonderlijke delen bestaan wel degelijk uit een afgerond verhaal met climax. Ze worden tot serie aan elkaar gesmeed door hoofdpersoon Adam Reith, Tschai en de doorlopende lijn. Dit jaar is de complete serie in het Nederlands heruitgegeven in twee omnibussen onder de titel De Tschai Cyclus, met in deze laatste omnibus de verhalen De Dirdir en De Pnume.
Jack Vance (1916-2013) is een van de aartsvaders van de fantastische literatuur zoals wij die kennen en was meer dan zestig jaar actief als auteur. Fans hebben zijn complete werk samengebonden tot de lijvige Vance Integral Edition, waarbij ze het tevens hebben opgeschoond van redactionele wijzigingen en teruggebracht in zijn oorspronkelijke staat. Deze teksten worden nu bij voorkeur gebruikt bij nieuwe vertalingen en publicaties.
Dat is ook gebeurd bij deze heruitgave. Alleen bij het tweede boek, Onder de Wankh, is de oorspronkelijke vertaling van Mark Carpentier Alting uit 1969 gehandhaafd. Erik Zwierd nam het eerste deel, Een stad vol Chasch, opnieuw onder handen en Warner Flamen de gehele tweede omnibus. Beide vertalers sluiten daarbij mooi aan op het wat ouderwetse woordgebruik uit 1969 maar houden de tekst toch vlot leesbaar. Dat gedateerde taalgebruik is overigens precies wat het zijn moet, want het past bij de stijl van Vance en bij de sfeer van de verhalen.
In de vorige delen bleek al dat Vance, die zowel sciencefiction als fantasy schreef, met deze serie een cross-over schreef. Adam Reith is een aardse ruimtevaarder die op Tschai strandt en dan verwoed op zoek gaat naar een nieuw ruimteschip waarmee hij naar de Aarde kan terugkeren. Maar dat gaat op deze planeet niet zomaar en er wacht hem een avontuurlijke queeste. Daarbij ontdekt hij de vele eigenaardigheden van Tschai en zijn bewoners en raakt er regelmatig door in de problemen. Toch is het derde deel, De Dirdir, net even anders. Dit boek concentreert zich sterk op pogingen van Reith om een nieuw ruimteschip te bouwen. Daardoor wordt er beduidend minder gereisd en leren we nauwelijks nieuwe levensvormen kennen. Tschai is in al zijn kleurrijke broeierigheid weer herkenbaar aanwezig, maar Reith en zijn kompanen Traz en Anacho verblijven deze keer uitsluitend in het gebied van de buitenaardse Dirdir. Daar zijn zowel het geld als de technische kennis voor het bouwen van een ruimteschip aanwezig. Om beiden te verkrijgen moeten de helden echter de voorliefde van de Dirdir voor bloedsport in de vorm van mensenjacht zien te weerstaan. Dat levert veel grof geweld op en uiteindelijk het spannendste boek van de serie, maar helaas gaat dat wel ten koste van verwondering en diepgang.
Het vierde deel, De Pnume, lijkt weer meer op de eerste twee delen. Reith wordt ontvoerd door de geheimzinnige Pnume, die onder de grond leven met de aan hun aangepaste Pnumemensen. Zo leren we de vreemde gewoonten van dit volk kennen en later in het verhaal ook nog van andere volkeren. Ondertussen doet Reith een verrassend nieuw maatje op in de vorm van een jonge Pnumevrouw, die de luisterrijke naam Zap 210 meekrijgt. Ze is een serieuze poging van Vance om een leuk vrouwelijk karakter neer te zetten, wat niet zijn grootste talent was. Ook Zap 210 komt niet helemaal tot bloei, maar dwingt toch sympathie af. Daarnaast is ze de aanzet tot een boek dat veelal draait om seks, voortplantingsmethoden en maatschappelijk geharrewar daarover.
Daarmee verschillen zowel de sfeer als de aard van deze twee verhalen dus behoorlijk. Uiteindelijk kent de serie echter een constant hoog niveau, zonder teleurstellend deel ertussen. En zo wordt de lezer er vijftig jaar na de eerste publicatie nog steeds door meegesleept.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
