Typisch Tschai, maar twee verschillende verhalen
Tussen 1967 en 1970 publiceerde Jack Vance ieder jaar trouw een deel in zijn tetralogie over de woelige planeet Tschai. Dunne delen, dat wel, en voorzien van een doorlopende verhaallijn. Daarmee had dit best één dik boek kunnen zijn dat om commerciële redenen in vieren was geknipt. Dat is echter niet het geval. De afzonderlijke delen bestaan wel degelijk uit een afgerond verhaal met climax. Ze worden tot serie aan elkaar gesmeed door hoofdpersoon Adam Reith, Tschai en de doorlopende lijn. Dit jaar is de complete serie in het Nederlands heruitgegeven in twee omnibussen onder de titel De Tschai Cyclus, met in deze laatste omnibus de verhalen De Dirdir en De Pnume.
Jack Vance (1916-2013) is een van de aartsvaders van de fantastische literatuur zoals wij die kennen en was meer dan zestig jaar actief als auteur. Fans hebben zijn complete werk samengebonden tot de lijvige Vance Integral Edition, waarbij ze het tevens hebben opgeschoond van redactionele wijzigingen en teruggebracht in zijn oorspronkelijke staat. Deze teksten worden nu bij voorkeur gebruikt bij nieuwe vertalingen en publicaties.
Dat is ook gebeurd bij deze heruitgave. Alleen bij het tweede boek, Onder de Wankh, is de oorspronkelijke vertaling van Mark Carpentier Alting uit 1969 gehandhaafd. Erik Zwierd nam het eerste deel, Een stad vol Chasch, opnieuw onder handen en Warner Flamen de gehele tweede omnibus. Beide vertalers sluiten daarbij mooi aan op het wat ouderwetse woordgebruik uit 1969 maar houden de tekst toch vlot leesbaar. Dat gedateerde taalgebruik is overigens precies wat het zijn moet, want het past bij de stijl van Vance en bij de sfeer van de verhalen.
In de vorige delen bleek al dat Vance, die zowel sciencefiction als fantasy schreef, met deze serie een cross-over schreef. Adam Reith is een aardse ruimtevaarder die op Tschai strandt en dan verwoed op zoek gaat naar een nieuw ruimteschip waarmee hij naar de Aarde kan terugkeren. Maar dat gaat op deze planeet niet zomaar en er wacht hem een avontuurlijke queeste. Daarbij ontdekt hij de vele eigenaardigheden van Tschai en zijn bewoners en raakt er regelmatig door in de problemen. Toch is het derde deel, De Dirdir, net even anders. Dit boek concentreert zich sterk op pogingen van Reith om een nieuw ruimteschip te bouwen. Daardoor wordt er beduidend minder gereisd en leren we nauwelijks nieuwe levensvormen kennen. Tschai is in al zijn kleurrijke broeierigheid weer herkenbaar aanwezig, maar Reith en zijn kompanen Traz en Anacho verblijven deze keer uitsluitend in het gebied van de buitenaardse Dirdir. Daar zijn zowel het geld als de technische kennis voor het bouwen van een ruimteschip aanwezig. Om beiden te verkrijgen moeten de helden echter de voorliefde van de Dirdir voor bloedsport in de vorm van mensenjacht zien te weerstaan. Dat levert veel grof geweld op en uiteindelijk het spannendste boek van de serie, maar helaas gaat dat wel ten koste van verwondering en diepgang.
Het vierde deel, De Pnume, lijkt weer meer op de eerste twee delen. Reith wordt ontvoerd door de geheimzinnige Pnume, die onder de grond leven met de aan hun aangepaste Pnumemensen. Zo leren we de vreemde gewoonten van dit volk kennen en later in het verhaal ook nog van andere volkeren. Ondertussen doet Reith een verrassend nieuw maatje op in de vorm van een jonge Pnumevrouw, die de luisterrijke naam Zap 210 meekrijgt. Ze is een serieuze poging van Vance om een leuk vrouwelijk karakter neer te zetten, wat niet zijn grootste talent was. Ook Zap 210 komt niet helemaal tot bloei, maar dwingt toch sympathie af. Daarnaast is ze de aanzet tot een boek dat veelal draait om seks, voortplantingsmethoden en maatschappelijk geharrewar daarover.
Daarmee verschillen zowel de sfeer als de aard van deze twee verhalen dus behoorlijk. Uiteindelijk kent de serie echter een constant hoog niveau, zonder teleurstellend deel ertussen. En zo wordt de lezer er vijftig jaar na de eerste publicatie nog steeds door meegesleept.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
