Psychologische thriller met hoofdletter P

Stel dat je een moord ziet gebeuren, maar dat je door anderen wordt bestempeld als een volstrekt ongeloofwaardig getuige. Wat dan? Met dit probleem worstelt Anna Fox, hoofdpersoon in de psychologische thriller De vrouw in het raam. Debutant A.J. Finn plaatst zijn boek daarbij nogal expliciet in de traditie van oude filmmeesters, Alfred Hitchcock voorop. Hij zet wel een stap verder dan zijn voorgangers door de geestelijke gesteldheid van zijn heldin maximaal uit te diepen. Om ondertussen natuurlijk toch toe te werken naar een onverwachte en spannende ontknoping.  

A.J. Finn is het pseudoniem van een voormalig uitgever bij William Morrow, die voorheen thrillerrecensies schreef en als uitgever en redacteur werkte met grote namen in het genre, zoals Karin Slaughter, Nicci French en Patricia Cornwell. Hoewel The woman in the window zijn debuut is, kwam de Nederlandse vertaling door Hien Montijn kort na het origineel uit. Terecht, zoals bleek, want het boek werd al snel een internationale bestseller.  

Ik-persoon Anna heeft als gevolg van een traumatische gebeurtenis een ernstige vorm van agorafobie, ook wel pleinvrees of ruimtevrees genoemd. Daardoor leeft ze al tien maanden opgesloten in huis, met kat maar zonder man en dochter. Er is wel nog een huurder die het souterrain bewoont. Anna is zelf psycholoog van beroep, maar dat belet haar niet om te rommelen met haar medicijnen en deze weg te spoelen met hele flessen wijn. Haar tijd vult ze met haar uitgebreide collectie zwart-wit films, online advies geven aan andere agorafobiepatiënten en haar buren begluren.  

Als er tegenover haar nieuwe mensen komen wonen en ze maakt ondanks haar situatie kennis met twee van hen, raakt ze gefixeerd op dit gezin. Als ze een paar dagen later een moord in hun huis ziet gebeuren, blijkt echter niemand van iets te weten en ook de politie vindt geen enkel spoor van een misdrijf. Anna blijft niettemin aandringen, want ze weet zeker wat ze heeft gezien. Ze wordt echter niet geloofd en begint langzaamaan ook aan zichzelf te twijfelen.  

Behalve het moordmysterie, kent het boek nog een ander vraagstuk. Anna heeft immers een traumatische gebeurtenis meegemaakt, maar wat precies komt maar mondjesmaat naar voren en onder de oppervlakte lijkt er meer met haar aan de hand. Ondertussen is ze zo duidelijk een onbetrouwbare verteller, dat het ook voor de lezer niet meevalt om haar geloofwaardigheid in te schatten. Al is ze iemand met wie je gemakkelijk meeleeft en die je graag zou geloven. Binnen dit kader keert de auteur Anna’s agorafobie helemaal binnenste buiten. Hij wekt weliswaar de misplaatste indruk dat deze aandoening per definitie wordt veroorzaakt door een trauma, maar verder geeft hij er een goed beeld van. Anna’s beleving is zelfs zo intens dat het alleen maar kan zijn dat de auteur weet waar hij het over heeft. Wat hij daarbij goed laat zien is hoe haar gedrag, dat op onwetende buitenstaanders begrijpelijkerwijs als vreemd overkomt, vanuit haar eigen gezichtspunt volkomen logisch is. Hoogtepunten zijn de scènes waarin Anna door de gebeurtenissen gedwongen wordt om tóch naar buiten te gaan. Ogenschijnlijk gestoord gedrag blijkt dan nog verrassend heldhaftig te zijn.  

Gevolg is wel dat er zoveel ruimte wordt ingenomen door het psychische verhaal, dat het idee van een thriller soms tijdenlang zoek is. Verder is Anna’s bovenmatige alcoholgebruik een probleem. Dat ze haar onregelmatig ingenomen pillenverzameling al bijna een jaar lang combineert met liters wijn en desondanks nog steeds vrij constructief kan denken en handelen is onwaarschijnlijk. Daar staat eerlijk gezegd wel tegenover dat dit drankgebruik overtuigend bijdraagt aan het beeld van de geestelijk dwalende getuige die misschien toch een moord heeft gezien.  

Daarmee zijn we terug bij Hitchcock en de zijnen en bij thrillers waarin uiteindelijk niets is wat het leek te zijn. De vrouw in het raam is in veel opzichten een moderne psychologische thriller, maar blijft evengoed een ode aan vroegere meesters van het genre. Afwisselend spannend en aangrijpend en beslist een geslaagde ode.