Van levensechte middeleeuwen naar de schemerzone
Het is dit jaar precies duizend jaar geleden dat de Slag bij Vlaardingen plaatsvond. Deze schermutseling tussen een graaf en een hertog staat niet prominent vermeld in de Nederlandse canon, maar zorgt evengoed voor een verbijsterend stukje geschiedenis. Cultuurhistorica Karin de Roos (1971) besloot er haar eerste roman omheen te bouwen. Deze kreeg de titel Dubio en speelt zich zowel in de middeleeuwen als in het heden af. Een ambitieuze keuze die valt te waarderen, maar voor het middeleeuwse gedeelte beter uitpakt dan voor het hedendaagse.
Karin de Roos studeerde sociale, historische en kunstwetenschappen aan de Erasmus universiteit in Rotterdam. Ze is freelance auteur voor uiteenlopende opdrachtgevers en schreef twee non-fictieboeken. Al sinds haar jeugd is ze gefascineerd door de middeleeuwen. Op haar website noemt ze Thea Beckman, Tonke Dragt en Diana Gabaldon als favoriete auteurs, wat terug is te vinden in Dubio.
Bij de meeste boeken met twee verhaallijnen in verschillende tijdsperioden, worden beiden synchroon verteld om vroeg of laat bij elkaar te komen. Dat is hier niet het geval. Het hedendaagse verhaal wordt in zijn geheel verteld na het middeleeuwse. Er zijn wel duidelijk connecties tussen beide, maar uiteindelijk zijn het toch twee afzonderlijke verhalen.
Het eerste en langste deel van Dubio speelt zich af in historisch Vlaardingen, toen nog Flardinga geheten. Daar vindt de jonge tiener Bernulf in 1014 een onbekend en zwaargewond meisje in het veen. Hij neemt haar mee naar zijn huis, de lokale herberg. Daar neemt zijn moeder het meisje, Germaine, liefdevol onder haar hoede en maakt haar lid van de familie. Als vier jaar later een conflict tussen graaf Dirk van West-Frisia en hertog Godfried van Verdun ontploft, krijgen Germaine en Bernulf een gevaarlijke rol in wat de roemruchte Slag bij Vlaardingen zal worden.
In dit leuke verhaal weet Karin de Roos de middeleeuwen op fabuleuze wijze neer te zetten. Dat ze het tijdperk door en door kent blijkt uit werkelijk alles. Zowel de details als de grote lijnen - woningen, kleding, voedsel, politiek, godsdienst, hoe de maatschappij werkt – zijn precies hoe ze wel zo’n beetje geweest moeten zijn. De meeste levensechtheid bereikt ze echter door al haar personages verschillend en onderscheidend te maken, met eigen opvattingen, gevoelens en belangen, die regelmatig botsen bovendien. Mindere schrijvers willen historische personages nog wel eens door een soort van tijdperkmal duwen, waar ze dan allemaal even gewelddadig, stijf of bijgelovig uitkomen. Deze auteur loodst de lezer met haar genuanceerde karakters echter een geloofwaardige middeleeuwse wereld binnen.
In het tweede, hedendaagse verhaal ontwaakt Germaine opnieuw uit een bewusteloze toestand, maar blijkt ze te zijn beland in een psychiatrische kliniek in 2018. Zelf gelooft ze dat ze de middeleeuwse Germaine is en uit haar eigen tijd is weggerukt, maar de artsen zien dat als een waanidee. Samen met psychologe Martha en haar buurjongen Ruben probeert ze dan te achterhalen wat er nu precies aan de hand is.
Dit deel van het boek telt maar een dikke honderd pagina’s, maar snijdt toch een keur aan moeilijke en veelal duistere en/of vage onderwerpen aan, zoals jongeren in de geestelijke gezondheidszorg, regressietherapie, de perverse trekken van een tirannieke antagonist en het niet lineair verlopen van de tijd. Dat is rijkelijk veel voor dit aantal pagina’s en de lezer blijft dan ook met de nodige vraagtekens achter. Als verhaal uit de schemerzone staat het bovendien haaks op het realisme van zijn voorganger en vormt het daar een matige match mee.
Desondanks is Dubio toch een toegankelijk boek geworden. Dit vanwege een eenvoudige schrijfstijl en een indeling in korte hoofdstukken. In combinatie met twee tieners als belangrijkste personages lijkt het boek daardoor wel meer op een Young Adult dan een volwassen roman. Als herdenkingsboek kan het zo echter een breed publiek bereiken. Want binnen dat kader is Dubio voor liefhebbers van de middeleeuwen zonder meer een aanrader, terwijl het voor mensen die Vlaardingen kennen een absolute mustread is.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
