Wonderlijke reizen met flair opgetekend
Ze was een naïeve, schatrijke aristocrate en een doortastende vrouw van de wereld. Ze reisde het liefst naar afgelegen en gevaarlijke gebieden, maar bleef krampachtig vasthouden aan zoveel mogelijk luxe. Ze legde vriendschappelijke contacten met slavenhandelaars, maar kocht ook heel wat slaven vrij. Ze joeg haar naasten over de kling terwijl ze ook een uitermate kundige ziekenverzorgster was. Ze deed alles dat mannen deden, maar pas nadat ze uren tijd had besteed aan haar ochtendtoilet. Ontmoet Alexandrine Tinne (1835-1869), een Nederlandse wereldreizigster uit het midden van de negentiende eeuw. Ze werd beroemd om haar daden en was de eerste vrouw die door Centraal Afrika reisde, maar was ook wereldkampioen tegenstrijdig gedrag.
Haar avonturen werden decennia geleden al door de bekende historicus J.G. Kikkert (1930–2017) opgetekend in een boek dat het midden houdt tussen een reisverslag en een biografie. Vorig jaar werd het heruitgegeven onder de titel Een Haagsche dame in de Sahara. Het avontuurlijke leven van Alexandrine Tinne 1835-1869. Eerdere publicaties waren zowel onder een andere als dezelfde titel. Kikkert is vooral bekend geworden door zijn publicaties over leden van het Huis Oranje-Nassau. Hij was zelf echter ook een fanatiek reiziger en schreef onder meer een boek over de geschiedenis van Afrika.
Voor Een Haagsche dame in de Sahara ging Kikkert niet over een nacht ijs, want hij bezocht de meeste plekken waar Alexandrine is geweest zelf. Hij plaatst haar levensverhaal dan ook in een brede context. Zo begint hij met een beschrijving van het tijdsbeeld in 1835, het jaar van haar geboorte. Vervolgens blijft hij aanvullende informatie verschaffen over de tijd of de plaatsen waarin we ons bevinden. En dat zonder ooit te verzanden in saaie beschrijvingen of wijdlopige uitleg.
Alexandrine reisde lange tijd samen met haar moeder Henriëtte die ook een belangrijke rol speelt in het boek, niet in de laatste plaats omdat haar zorgvuldig bijgehouden dagboek er de belangrijkste bron voor is. Hoewel moeder en dochter hun bestaan als reizigsters in Europa begonnen, zouden ze hun hart verliezen aan het Midden-Oosten en Noordelijk Afrika. Uiteindelijk zijn het dan ook deze streken die het meeste aan bod komen in het boek en waar je, dankzij de brede kennis van de auteur, en passant veel over leert.
Een herdruk van de biografie in 2005 bracht al hernieuwde belangstelling voor de wetenswaardigheden van de dames Tinne en dat hoeft geen wonder te heten. Tenslotte is het maken van reizen naar moeilijk begaanbare gebieden momenteel populairder dan ooit. Wat niet wegneemt dat de Tinnes de antithese waren van de hedendaagse rugzaktoerist. Ze hadden geld als water en gebruikten dat volop. In plaats van er met een minimum aan bepakking en een beperkt gezelschap op uit te trekken, sleepten ze zoveel spullen mee dat ze een complete karavaan met lastdieren en dragers, of een complete vloot schepen nodig hadden om alle bagage te vervoeren. Daarnaast hadden ze meestal ook soldaten, gidsen en andere begeleiders mee. Men kan zich voorstellen dat zo’n stoet nergens ongemerkt voorbijging. Ook de hedendaagse lezer blijft perplex achter.
De vele wonderlijke, maar ook dramatische gebeurtenissen die onderweg plaatsvonden zijn door Kikkert soepel en met milde ironie opgeschreven, waardoor het boek vlot wegleest. Als biografie is het wel wat braaf. De auteur speculeert niet graag over zaken die hij niet kan verifiëren en geeft liever geen al te expliciete eigen mening. Dat is begrijpelijk en misschien zelfs lovenswaardig, maar laat ook leemtes vallen. Vaak betreffen die de diepere zielenroerselen van de hoofdpersone of dingen waar men in de negentiende eeuw niet openlijk over kon praten. En dat is toch niet helemaal bevredigend. Voor een echte topbiografie is meer psychische diepgang gewenst en mag een biograaf wel wat harder door taboes heen prikken.
Toch mag dat minpuntje de pret niet al te zeer drukken. Daarvoor is het verhaal te spectaculair. Je kunt veel van Alexandrine Tinne zeggen, maar niet dat ze saai was.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
