De deur naar een succesvolle genrecocktail

Het is lastig om Het boek der deuren, het debuut van de Schot Gareth Brown, in een genre te plaatsen. Dat komt niet omdat het verhaal nergens bij past, maar omdat het overal bij past. Omdat elementen uit allerlei genres tot een nieuw geheel worden gemixt. Bekende vertegenwoordigers van de fantastische genres zoals magische boeken, verborgen bibliotheken en tijdreizen vormen daarbij de hoofdingrediënten. Het crimegenre levert niettemin twee serieus enge psychopaten, literatuur voegt bespiegelingen over thema’s als rouwverwerking ten depressiviteit toe en feelgood vinden we in de warme scènes rondom familie, vriendschap en liefde. Dat maakt het boek rommelig, maar de auteur komt er mee weg omdat zijn cocktail ook spannend, mysterieus, inventief en sympathiek is.

Gareth Brown wil al sinds zijn tienertijd schrijver worden, maar moest meer dan twintig jaar ploeteren voordat hij eindelijk een boekcontract kreeg. Ondertussen verdiende hij zijn geld als ambtenaar. Helaas ‘overleed’ zijn beoogde debuut, een complexe tijdreisroman, in een laat stadium alsnog. Over Het boek der deuren waren zijn uitgevers gelukkig enthousiaster. En zij niet alleen, want nog ruim voor publicatie waren de vertaalrechten al aan menig land verkocht. Ook aan Nederland, waar Lia Belt aan de slag ging met de vertaling.

Hoofpersoon is de New Yorkse boekverkoopster Cassie. Als een van haar vaste klanten overlijdt, blijkt ze een curieus boekje van hem te hebben gekregen. Die avond nog ontdekt ze dat dit ‘Boek der deuren’ magische krachten heeft en letterlijk deuren voor haar kan openen overal ter wereld. Samen met haar vriendin en huisgenote Izzy onderzoekt ze de mogelijkheden. Daarmee trekken ze echter de aandacht van mensen die dit boek in bezit willen krijgen, goedschiks dan wel kwaadschiks. Verder ontdekken ze dat er meer magische boeken bestaan waar druk op wordt ‘gejaagd’. Onder die jagers is een gewelddadige man die over lijken gaat en een nog gevaarlijkere vrouw die uit is op grootschalige vernietiging.

Om te voorkomen dat deze of andere nare personen de magische boeken in handen krijgen, beheert de Schot Drummond Fox een verborgen bibliotheek. Daar probeert hij zoveel mogelijk magische boeken te verstoppen. Als hij beseft dat Cassie het legendarische Boek der deuren bezit, zoekt hij contact om Izzy en haar te beschermen tegen de jagers, maar helaas is het al te laat. De vijand worden alleen maar machtiger, een wereldwijde ramp lijkt onafwendbaar en Cassie, Izzy en Drummond worden meegesleurd in een reeks bizarre gebeurtenissen.

Dit brengt de lezer een wervelend geheel aan onverwachte, inventieve en soms zelfs ronduit verbluffende plotwendingen. Toch passen alle puzzelstukjes uiteindelijk wonderwel in elkaar. Wie graag wordt verrast is bij Brown aan het goede adres, al moet je geen hekel hebben aan de hersengymnastiek die gepaard gaat met tijdreizen. Soms ook marchandeert de auteur met de geloofwaardigheid. Er gebeuren dingen die moeilijk zijn te vatten en personages kunnen zich onrealistisch gedragen. Zo geeft Drummond veel openheid van zaken tegenover Cassie als hij haar nog maar net kent, terwijl hij daarmee alles op het spel zet.

De magische boeken zijn niettemin een geweldige vondst. Ze geven de eigenaars vormen van magie of superkrachten, maar deze zijn overdraagbaar op een nieuwe eigenaar van het boek. Dat is wat anders dan aangeboren krachten. Het geeft spanning rondom de mogelijkheid dat de boeken in verkeerde handen vallen, maar dwingt de helden ook tot het maken van strategische keuzes: wie kan op welk moment welk boek het beste gebruiken. Verwikkelingen waar de auteur goed raad mee weet.

Minder daarentegen is zijn eenvoudige schrijfstijl. In eerste instantie leest het boek door de in opgewekte toon geschreven korte zinnen zelfs als iets voor jonge tieners. Later trekt dat bij als zijn verhaal inhoudelijk een wat complexere en zwaarmoedigere route neemt, maar ook dan blijft het taalgebruik aan de kale kant.

Al met al heeft Het boek der deuren echter zoveel originaliteit, spanning en leesplezier te bieden dat het gemakkelijk is om Gareth Brown de minpuntjes te vergeven. Laat hem vooral nog meer boeken over magische boeken schrijven.

Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!

Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een gevaarlijk boek' en 'Lees een mysterieus boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.