Een jeugd in Zuid-Afrika en het inzicht achteraf
Volgens de Zuid-Afrikaanse wet was de geboorte van halfbloed Trevor Noah (1984) een misdaad; hij was het kind van een blanke man en een zwarte vrouw terwijl interraciale seks tijdens de apartheid bij wet verboden was. Een nogal merkwaardige jeugd was het gevolg. Zijn onconventionele moeder probeerde er het beste van te maken, maar botste tegen heel wat problemen op. Als tiener dreigt Noah dan toch af te glijden richting echte criminaliteit. Gelukkig kwam het nog goed met hem en maakte hij zelfs carrière in de Verenigde Staten. Daar schreef hij in 2016 het boek Born a crime. Stories from a South-African childhood over zijn jeugdervaringen. Dat boek bleek zeer de moeite waard en is nu onder de titel Kleurenblind ook in het Nederlands vertaald.
Sinds zijn achttiende heeft Trevor Noah succes als acteur, presentator en stand-upcomedian. Tegenwoordig is hij presentator van ‘The Daily Show’, een in Amerika populair satirisch nieuwsprogramma. Kleurenblind is zijn eerste boek. Het kreeg uitstekende waarderingen, groeide uit tot bestseller en werd door verschillende Angelsaksische media verkozen tot één van de beste boeken van 2016. De treffende inzichten waarmee hij zich als komiek al onderscheidde, wist hij ook op papier te zetten.
Maar hij heeft dan ook iets te vertellen. Zuid-Afrika is een land als een bijenkorf, waar allerlei verschillende bevolkingsgroepen, stammen en religies wonen. Het apartheidsregime creëerde tot 1990 diepe scheidslijnen en onderdrukte niet-blanken. Sinds de afschaffing is er meer vermenging en eigenheid mogelijk, maar zijn culturele wrijvingen nog steeds aan de orde van de dag. Extreme vormen van armoede verdwenen niet zomaar en kansen lagen niet voor het oprapen. Kleurling Noah groeide in dit land op binnen de zwarte cultuur als iemand die goed kon opschieten met blanken, maar toch altijd een buitenbeentje was.
Hoewel Kleurenblind ook in Zuid-Afrika is uitgegeven, is het duidelijk geschreven voor mensen die het land maar slecht kennen. Zelf heeft Trevor Noah een bijzondere kijk op het leven in zijn geboorteland ontwikkeld en weet hij zaken op vlotte en begrijpelijke wijze voor het voetlicht te brengen. De intelligente inzichten die hij heeft over onderwerpen als de verdeelde samenleving, het apartheidsregime, racisme en een leven in armoede deelt hij rijkelijk. De lezer krijgt aldus een geheel nieuw, doorwrocht en completer beeld van Zuid-Afrika. Een beeld dat van binnenuit komt, hoewel de auteur veel dingen pas later heeft begrepen of doorzien.
Het boek is geen doorlopend geheel, maar een bundel met achttien autobiografische verhalen. Die draaien om opmerkelijke, schokkende, malle of voor het land typische gebeurtenissen die Noah meemaakte. Ieder hoofdstuk wordt voorafgegaan door een korte inleiding waarin hij nadere uitleg geeft over Zuid-Afrikaanse kwesties die in het verhaal terugkomen. Dat werkt ook andersom, want algemene informatie wordt nu meteen op persoonlijke wijze aanschouwelijk gemaakt. Na een introductie over Zuid-Afrikaanse talen laat de auteur bijvoorbeeld zien hoe hij zijn eigen meertaligheid wist te gebruiken om buitensluiting tegen te gaan.
Dat neemt niet weg dat de lezer een beetje geduld moet hebben met dit boek. Niet ieder punt dat de auteur wil maken komt meteen aan bod, wat soms verwarring geeft. Dan schrijft hij briljante dingen over hoe het apartheidsregime werkte, maar lijkt hij geen mening te hebben over hoe achtergestelde, Zuid-Afrikaanse jongeren gemakkelijk tot misdaad vervallen. Het blijkt echter niets dan uitstel, want in de laatste hoofdstukken valt alles majestueus op zijn plek. Ook blijkt er dan meer rode draad door de verhalen te zijn geweven dan aanvankelijk gedacht en volgt er een even dramatische als wonderbaarlijke climax. Noah bewaart het beste, of liever gezegd het meest indringende, gewoonweg tot het laatst. Zoals dat in een goed boek ook hoort.
Misschien mag er van een stand-upcomedian en presentator van een satirisch programma meer humor en sarcasme worden verwacht dan dit boek uiteindelijk te bieden heeft. Niettemin geeft Trevor Noah de lezer heel wat stof tot nadenken. En je zult nooit meer op dezelfde manier naar Zuid-Afrika kijken als je Kleurenblind hebt gelezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
