Een jeugd in Zuid-Afrika en het inzicht achteraf
Volgens de Zuid-Afrikaanse wet was de geboorte van halfbloed Trevor Noah (1984) een misdaad; hij was het kind van een blanke man en een zwarte vrouw terwijl interraciale seks tijdens de apartheid bij wet verboden was. Een nogal merkwaardige jeugd was het gevolg. Zijn onconventionele moeder probeerde er het beste van te maken, maar botste tegen heel wat problemen op. Als tiener dreigt Noah dan toch af te glijden richting echte criminaliteit. Gelukkig kwam het nog goed met hem en maakte hij zelfs carrière in de Verenigde Staten. Daar schreef hij in 2016 het boek Born a crime. Stories from a South-African childhood over zijn jeugdervaringen. Dat boek bleek zeer de moeite waard en is nu onder de titel Kleurenblind ook in het Nederlands vertaald.
Sinds zijn achttiende heeft Trevor Noah succes als acteur, presentator en stand-upcomedian. Tegenwoordig is hij presentator van ‘The Daily Show’, een in Amerika populair satirisch nieuwsprogramma. Kleurenblind is zijn eerste boek. Het kreeg uitstekende waarderingen, groeide uit tot bestseller en werd door verschillende Angelsaksische media verkozen tot één van de beste boeken van 2016. De treffende inzichten waarmee hij zich als komiek al onderscheidde, wist hij ook op papier te zetten.
Maar hij heeft dan ook iets te vertellen. Zuid-Afrika is een land als een bijenkorf, waar allerlei verschillende bevolkingsgroepen, stammen en religies wonen. Het apartheidsregime creëerde tot 1990 diepe scheidslijnen en onderdrukte niet-blanken. Sinds de afschaffing is er meer vermenging en eigenheid mogelijk, maar zijn culturele wrijvingen nog steeds aan de orde van de dag. Extreme vormen van armoede verdwenen niet zomaar en kansen lagen niet voor het oprapen. Kleurling Noah groeide in dit land op binnen de zwarte cultuur als iemand die goed kon opschieten met blanken, maar toch altijd een buitenbeentje was.
Hoewel Kleurenblind ook in Zuid-Afrika is uitgegeven, is het duidelijk geschreven voor mensen die het land maar slecht kennen. Zelf heeft Trevor Noah een bijzondere kijk op het leven in zijn geboorteland ontwikkeld en weet hij zaken op vlotte en begrijpelijke wijze voor het voetlicht te brengen. De intelligente inzichten die hij heeft over onderwerpen als de verdeelde samenleving, het apartheidsregime, racisme en een leven in armoede deelt hij rijkelijk. De lezer krijgt aldus een geheel nieuw, doorwrocht en completer beeld van Zuid-Afrika. Een beeld dat van binnenuit komt, hoewel de auteur veel dingen pas later heeft begrepen of doorzien.
Het boek is geen doorlopend geheel, maar een bundel met achttien autobiografische verhalen. Die draaien om opmerkelijke, schokkende, malle of voor het land typische gebeurtenissen die Noah meemaakte. Ieder hoofdstuk wordt voorafgegaan door een korte inleiding waarin hij nadere uitleg geeft over Zuid-Afrikaanse kwesties die in het verhaal terugkomen. Dat werkt ook andersom, want algemene informatie wordt nu meteen op persoonlijke wijze aanschouwelijk gemaakt. Na een introductie over Zuid-Afrikaanse talen laat de auteur bijvoorbeeld zien hoe hij zijn eigen meertaligheid wist te gebruiken om buitensluiting tegen te gaan.
Dat neemt niet weg dat de lezer een beetje geduld moet hebben met dit boek. Niet ieder punt dat de auteur wil maken komt meteen aan bod, wat soms verwarring geeft. Dan schrijft hij briljante dingen over hoe het apartheidsregime werkte, maar lijkt hij geen mening te hebben over hoe achtergestelde, Zuid-Afrikaanse jongeren gemakkelijk tot misdaad vervallen. Het blijkt echter niets dan uitstel, want in de laatste hoofdstukken valt alles majestueus op zijn plek. Ook blijkt er dan meer rode draad door de verhalen te zijn geweven dan aanvankelijk gedacht en volgt er een even dramatische als wonderbaarlijke climax. Noah bewaart het beste, of liever gezegd het meest indringende, gewoonweg tot het laatst. Zoals dat in een goed boek ook hoort.
Misschien mag er van een stand-upcomedian en presentator van een satirisch programma meer humor en sarcasme worden verwacht dan dit boek uiteindelijk te bieden heeft. Niettemin geeft Trevor Noah de lezer heel wat stof tot nadenken. En je zult nooit meer op dezelfde manier naar Zuid-Afrika kijken als je Kleurenblind hebt gelezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
