Vermakelijk en origineel, maar te veel zijwaartse bewegingen

In een van wolkenkrabbers vergeven stad als New York telt de lift als een bijzonder belangrijk voertuig. Zo belangrijk dat de verticale stad bijna letterlijk plat komt te liggen als alle zeventigduizend liften opeens onbruikbaar worden. Het leek thrillerauteur Linwood Barclay (1955) een uitstekend uitgangspunt voor een verhaal. En terecht, want het is een origineel gegeven met veel mogelijkheden voor spannende scènes. Dus ging hij aan de slag, deed volop research naar liften en wolkenkrabbers, bedacht personages en een plot en visualiseerde de mogelijke consequenties van het uitvallen van de liften. En haalde toen toch het volledige potentieel niet uit zijn idee.

Barclay is een Amerikaans-Canadese auteur die zijn carrière begon als journalist en columnist. In 2007 brak hij door met zijn eerste thriller No Time For Goodbye (Nederlandse titel: Zonder een woord). Sindsdien schreef hij meer dan tien boeken, waaronder twee Young Adults. De meeste van zijn thrillers staan op zichzelf en zijn in het Nederlands vertaald. Voor de vertaling van Lift tekende Waldemar Noë.

Het verhaal begint met vier mensen die op een doorsnee maandagochtend in de lift van een wolkenkrabber stappen. Deze lift functioneert echter niet als bedoeld en een fataal ongeluk is het gevolg. Meer liftongelukken volgen en er gaat bovendien een autobom af. Ondertussen krijgen rechercheurs Jerry Bourque en Loïs Delgado te maken met de moord op een liftmonteur. Er is duidelijk sabotage en mogelijk terreur in het spel waardoor de burgemeester alle liften in de stad gelast te sluiten voor nadere inspectie. Dat brengt New York in rep en roer en voor de betrokkenen is het zaak de dader(s) zo snel mogelijk te vinden. Daartoe zijn de ogen vooral gericht op de binnenlandse terreurorganisatie de Flyovers, maar er zijn meer kandidaten.

In het boek komen vrij veel gezichtspunten van zowel hoofd- als bijpersonages aan bod, waarbij die van rechercheur Bourque, journaliste Barbara Matheson en burgemeester Richard Headley de belangrijkste zijn. Deze opzet heeft als voordeel dat de situatie vanuit tal van kanten wordt belicht: de politie, de pers, het stadsbestuur, (potentiële) daders en slachtoffers. Helaas voorziet Barclay al deze personen nogal enthousiast van een achtergrond, diepere gedachten en persoonlijke besognes. Dat geeft een levendige karakterisering, maar er wordt nu wel erg vaak van de centrale verhaallijn afgedwaald, wat het tempo niet ten goede komt.

Allerlei vijandig gedoe rondom de burgemeester, zijn team en columniste Matheson slokt daarbij zo’n groot deel van het verhaal op, dat het soms wel het hoofdonderwerp lijkt. Ondertussen ga je de rechercheurs Bourque (sympathiek maar gekweld) en Delgado (relaxed maar toch doortastend) missen en met hen het onderzoek naar de daders. Dat komt na een spetterende eerste veertig procent namelijk op een laag pitje te staan. De liftcrisis speelt daarna vooral als politiek probleem. Pas tijdens de finale zien we de rechercheurs weer prominent terug in de heldenrol die hen past. Wat overigens niet van alle belangrijke karakters kan worden gezegd; dat ze tijdens de ontknoping nog een rol spelen.

Lift heeft daarmee een vrij groot middendeel met te weinig spanning en actie, maar te veel informatie. Toch is dit boek beslist vermakelijk om te lezen. Er wordt een even scherp als lichtvoetig beeld geschetst van zowel de crisissituatie als van menselijk gedrag. De lezer krijgt allerhande kleine en grote verhaalverrassingen voorgeschoteld, evenals verbijsterende scènes betreffende dingen die kunnen gebeuren met liften. Je leert ook het nodige bij over liften en wolkenkrabbers en alles wordt beschreven in een soepele stijl, waarbij de leukste oneliners eens van de dames komen.

Een moderne lift is echter een supersonisch voertuig dat zich met hoge snelheid en in een strakke lijn verplaatst (al moet er blijkbaar niemand een losse veter hebben). Daar sluit deze thriller niet op aan. De verhaallijn is niet strak en snel, maar maakt steeds weer zijwaartse bewegingen en laat redelijk wat losse draadjes hangen. Aldus komt Linwood Barclay ver met dit boek, maar bereikt hij de hoogste thrillerverdiepingen niet.