Satirische fantasyklassieker terecht in ere herstelt
Het duurde maar liefst 89 jaar voordat de Britse fantasyklassieker Lud-in-the-Mist een Nederlandse vertaling kreeg. Het in 1926 door Hope Mirrlees geschreven verhaal was een tijdlang erg populair, maar raakte bij het grote publiek in de vergetelheid. Daar is het weer uitgehaald door een aantal bewonderaars en navolgers, waaronder met name Neil Gaiman. Deze voorzag een recente Engelstalige heruitgave van een voorwoord en dringende leesaanbeveling. Het is deze uitgave inclusief voorwoord die nu ook in het Nederlands is vertaald.
Lud-in-de-Mist is een stad; de hoofdstad van de kleine republiek Dorimar. De plaats doet denken aan succesvolle 17de-eeuwse handelssteden als Londen, Antwerpen en, heel duidelijk, Amsterdam. Behalve dat ten westen van Dorimar, achter de zogeheten ‘Omstreden heuvels’, een Elfenrijk ligt. Daar willen de zakelijke en nuchtere Dorimarezen echter niets van weten. Er is al eeuwenlang geen enkel contact met de Elfen geweest en er mag zelfs niet over hen gepraat worden. Alles wat met de elfen te maken heeft gaan de Dorimarezen onvervaard te lijf met de wet, wat hun hoogste goed is.
Probleem is echter dat het vermaledijde elfenfruit, waar verstandige mensen raar van gaan doen als ze het eten, toch steeds weer het land wordt binnengesmokkeld. Daar krijgt hoofdpersoon Nathaniel Cantecleer, burgemeester van Lud-in-de-Mist, nog flink problemen mee. Eerst is het zijn 12-jarige zoon Ranulf die elfenfruit lijkt te hebben gegeten. Niet veel later komen ook de leerlingen op juffrouw Primula Houtappels Academie voor jongedames ongelukkigerwijs met het fruit in aanraking en vluchten zij als gevolg daarvan naar het land achter de heuvels. Daaronder zijn ook de dochters van Cantecleer en diens boezemvriend Ambrosius Kamperfoelie. Als de heren vervolgens op onderzoek uitgaan doen ze verrassende ontdekkingen en worden ze steeds meer in het nauw gedreven door op macht beluste tegenstanders. Tenslotte is het aan Nathaniel Cantecleer om de confrontatie aan te gaan en een onvermoede lotsbestemming te accepteren.
Aan de vorm merk je soms dat dit boek in een andere tijd is geschreven. Hope Mirrlees vertelt het verhaal grotendeels vanuit het gezichtspunt van een algemene verteller, wat rond 1926 vaker werd gedaan dan tegenwoordig. Een nadeel hieraan is namelijk dat het afstand creëert tussen de lezer en de hoofdpersonen. Doordat de lezer meekijkt door de ogen van de auteur in plaats van door die van de personages, voelt hij zich minder betrokken bij de helden. Deze afstandelijkheid maakt Hope Mirrlees echter op tal van manieren goed. Ze schrijft fraaie (zij het niet altijd gemakkelijke) zinnen, toont zich een ware koningin van de metafoor en stopt haar verhaal vol met humor en levenswijsheden. De manier waarop ze haar menselijke personages in al hun burgerlijkheid portretteert is raak getroffen. De op folkloristische leest geschoeide elfen zijn mysterieus en daarmee is het verhaal dat ook. Je blijft benieuwd naar de afloop. Vertaler Gert van Santen levert hierbij overigens uitstekend werk en doet de bijzondere schrijfstijl van Mirrlees alle recht.
Inhoudelijk gezien is er in ieder geval niets aan dit verhaal gedateerd. Integendeel. Binnen het hedendaagse, veelal op het werk van Tolkien geïnspireerde, fantasyaanbod komt Lud-in-de-Mist origineel en fris over. Het verhaal blijkt ook voor meerdere interpretaties vatbaar. Je kunt het zien als een allegorie over de spanning tussen fantasie (het Elfenrijk) en gezond verstand (Dorimar). Of als een maatschappijkritische satire, waarbij de moderne materialistische wereld een spiegel krijgt voorgehouden. Of anders als een verhaal over omgaan met vreemdelingen en andersdenkenden. In feite zijn echter al deze thema’s in het boek terug te vinden en valt het vooral op dat ze allemaal nog minstens even actueel zijn als in 1926.
Dat maakt het meer dan wat ook terecht dat dit boek weer volop in de belangstelling staat. De ene lezer zal echter wat gemakkelijker kunnen opgaan in de humorvolle, beschouwende schrijfstijl van Hope Mirrlees dan de ander. Maar juist vanwege deze bijzondere maar soms wat moeilijke schrijfstijl is ook de Nederlandse vertaling, zo lang na dato, meer dan gerechtvaardigd.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
