Weelderig historisch drama voor de liefhebber
New York is een wereldhaven en heeft aldus een groot havendistrict. Dat wordt vaak vergeten omdat het vermaarde stadscentrum vol wolkenkrabbers alle aandacht wegzuigt. Auteur Jennifer Egan woont zelf in hartje Brooklyn, maar besloot niettemin iets aan de onbekendheid van het havenfront te doen. Dat resulteerde in de breed opgezette historische roman Manhattan Beach, die de tijd van de grote depressie en de Tweede Wereldoorlog bestrijkt. Een keur aan gebeurtenissen en personages bevolken het verhaal, maar blijven allemaal verbonden met de New Yorkse haven.
Jennifer Egan (1962) schreef verschillende romans voordat ze in 2011 wereldwijd doorbrak met het opmerkelijke Bezoek van de knokploeg (A visit from the Goon Squad). Een boek dat zich tussen roman en verhalenbundel in begeeft en een hoofdstuk heeft in de vorm van een PowerPoint presentatie. Het leverde Egan verschillende literaire prijzen op, waaronder de Pulitzer Prijs. Na zes jaar is Manhattan Beach pas haar eerstvolgende boek. Dat het een traditioneel geschreven historische roman is geworden in plaats van een vormexperiment, was voor velen een verrassing.
De Nederlandstalige editie verscheen tegelijkertijd met de Amerikaanse in een goede vertaling van Arjaan en Thijs van Nimwegen. Wel is het jammer dat bepaalde termen of plaatsen die typisch zijn voor (historisch) New York maar bij ons onbekend, geen nadere toelichting krijgen in een voetnoot.
Centraal in het boek staat het leven van Anna Kerrigan. Als 11-jarige heeft ze een goede band met haar vader, een gangsterkoerier, maar een paar jaar later verdwijnt hij spoorloos. Aldus blijft ze achter met haar moeder en haar zwaar invalide zusje Lydia, die veel zorgt vraagt. Tijdens de oorlog krijgt Anna echter een baan op de marinewerf, waarna ze uitgroeit tot de eerste vrouwelijke duiker. Omdat ze wil achterhalen wat er met haar vader is gebeurd, zoekt ze toenadering tot diens voormalige baas, gangsterleider Dexter Styles. Deze Styles is ook een hoofdpersoon en van hem krijgen we een uitgebreid psychologisch portret. Hij weet precies hoe de illegaliteit werkt en houdt zichzelf handig uit de problemen. Na zijn ontmoeting met Anna neemt zijn leven echter een onverwachte wending.
Op historisch vlak blijkt Manhattan Beach een lichtend voorbeeld. Egan heeft sinds 2003 uitgebreide research gedaan naar de tijd en de onderwerpen die ze beschrijft en dat betaalt zich uit. De manier waarop ze de geschiedenis tot leven weet te brengen is verbluffend. Tot in de kleinste details schetst ze een beeld van hoe New Yorkse locaties, mensen, zaken en gewoontes in de jaren ’30 en ‘40 moeten zijn geweest. En dat zonder ellenlange beschrijvingen of andere vervelende uitwijdingen.
Het verhaal is daarentegen niet zo sterk. Het heeft weinig spanning en mysterie, wat de auteur met kunstgrepen probeert te compenseren. Zo houdt ze regelmatig informatie achter voor de lezer en doen personages domme of merkaardige dingen om problemen te creëren. Dat komt niet overeen met de promotie rondom dit boek, waarin wordt gesuggereerd dat Manhattan Beach een avontuurlijk en spannend boek vol actie zou zijn. Alsof Anna als duiker regelmatig gevaarlijke acties moet verrichten en ze in de maffia moet ‘infiltreren’ om het lot van haar vader te achterhalen. Helaas heeft het allemaal beduidend minder om het lijf. Uiteindelijk brengt dit boek toch vooral drama, ook wat betreft maffiabons Dexter Styles.
Drama dat schitterend geschreven is, dat dan weer wel. Rake beschrijvingen en inventieve metaforen vloeien schijnbaar moeiteloos uit Egans pen. Ze weet sterke beelden op te roepen en geeft mooie sfeertekeningen. Haar personages zie je zo voor je; hoe ze bewegen, praten, eruit zien, ruiken, zichzelf een houding geven, alles. Hun gevoelens zijn goed ingeleefd en hun gedachten doorspekt met levenswijsheid:
“Hij trok zich terug, isoleerde zich, en door het loslaten van geluk oogstte hij zijn beloning: een golf van pijn en eenzaamheid.”
Manhattan Beach is dan ook beslist een goed boek. Maar wel een boek voor de liefhebbers van breed uitpakkend, historisch drama over de levens van mensen.
Reageer op deze recensie