Wat als de waarheid levensbedreigend is

Meisje zonder leugens? Die titel kan niet slaan op probleemjongere Evie Cormac, hoofdpersoon uit de meest recente serie van thrillerauteur Michael Robotham (1960). In Meisje zonder verleden, het eerste deel, was liegen voor Evie een vanzelfsprekendheid. Ondertussen bleef ze over haar gewelddadige verleden zo verbeten zwijgen dat je als lezer voorlopig weinig openbaring verwachtte. Meer een sluier, die ieder nieuw deel wat verder zou worden opgelicht. Hoe anders blijkt het uit te pakken. In Meisje zonder leugens gaan alle ramen en deuren open en krijgen we Evies verhaal uitgebreid te horen. Het wordt dan duidelijk dat de waarheid inderdaad levensbedreigend is voor iedereen die hem zou weten. Maar de zaken geheim houden wordt ook steeds moeilijker.

Ondanks een zekere voorkeur voor regenachtige Engelse locaties, is Robotham geboren en getogen onder de brandende Australische zon. Tussen 1986 en 1996 woonde hij niettemin tien jaar in Groot-Brittannië. Sinds 2002 is hij een bijzonder succesvol en veelvuldig gelauwerd thrillerauteur met een serie rond psycholoog Joe O’Loughlin en een aantal standalones.

In deze relatief nieuwe serie is forensisch psycholoog Cyrus Haven uit Nottingham feitelijk het belangrijkste hoofdpersonage. Evie is een zogeheten waarheidstovenaar, iemand die het altijd kan zien als iemand liegt. Een onderwerp waar Cyrus in is gespecialiseerd, waardoor hij haar onder zijn hoede heeft genomen. In Meisje zonder verleden verliep de plot nog langs twee sporen: er was een verhaallijn rondom Evies verleden en er was een moordzaak waar Cyrus als forensisch psycholoog aan werkte. Meisje zonder leugens kent een andere opzet, omdat de zaak waar Cyrus bij wordt geroepen al snel gelinkt blijkt aan Evies verleden. Hoe precies blijft echter de vraag.

Genoemde zaak betreft de moord op een gepensioneerd rechercheur die een oude, afgeronde zaak rondom een kinderverkrachter niet kon vergeten en op eigen onderzoek uitging. Blijkbaar kwam hij daarbij iets op het spoor dat hem het leven kostte. Dat belet Cyrus niet om de gangen van deze rechercheur na te gaan, met alle risico’s van dien. Dat levert hem nieuwe informatie op, maar brengt hem ook op verschillende manieren in het nauw. Ondertussen raakt Evies geheime identiteit steeds meer gecompromitteerd en dreigen haar vijanden haar te vinden. Maar dat wordt zelfs door Cyrus niet zomaar geloofd, ook omdat hij meent haar te kunnen beschermen. Dat blijkt helaas verkeerd gedacht.

Gelukkig zijn er ook wat komische noten, zeker in de eerste helft. Net als in het vorige boek begint Evie dit deel in een jeugdinrichting, waar zich scènes voordoen die leuk en aandoenlijk zijn. De auteur lijkt de jongeren in de inrichting en hun problemen met een verstoorde jeugd prima te snappen. Dat geldt eveneens voor vertaler Daniëlle Hensen, die de taal en denktrant van Evie precies goed omzet naar het Nederlands.

Tussendoor vertelt Evie in flashbacks over de onthutsende dingen die ze als kind heeft meegemaakt en de noodlottige rol die haar oppasser – de later vermoordde Terry Boland – daarin speelde. De sfeer wordt dan steeds grimmiger, maar ondanks alle gruwel is het toch verfrissend eens een thriller te lezen waarbij de auteur niet als een draak op ieder onthullend beetje informatie blijft liggen. Al lijkt Robotham dat niet alleen te doen voor het verhaal. Meer dan het vorige leest dit deel ook als een sympathieke en betrokken aanklacht tegen de vaak zwakke aanpak van kindermisbruik, zeker als daar machtige mannen bij betrokken zijn.

Nadeel van deze opzet is wel dat een vrij groot gedeelte van het boek nu meer drama is dan thriller en het idee van Evie als waarheidstovenaar nauwelijks aan de orde komt. Dat wordt echter goedgemaakt door een vrij lange, spannende finale waarin de gebeurtenissen een paar onverwachte, maar tegelijkertijd ook zeer levensecht overkomende wendingen krijgen. Meisje zonder leugens brengt in feite een ongemakkelijk verhaal, maar het in medemenselijkheid gedrenkte realisme waarmee het wordt verteld is zo krachtig dat je naar Nottingham wil afreizen om Evie en Cyrus je hulp aan te bieden.