Oeroude mythes subtiel leuker gemaakt
Toen Neil Gaiman voor het eerst Noordse mythes las deed hij dat naar eigen zeggen ‘met zowel plezier als verbijstering’. Herkenbare emoties voor wie deze mythes ook las. Het zijn namelijk verhalen vol passie en avontuur, maar ook vol eigenaardige gebeurtenissen en volstrekt onmogelijke situaties. Alsof er iemand zijn dromen heeft uitgeschreven. De manier waarop deze mythes ooit zijn opgetekend is in onze ogen echter stijf en afstandelijk. Neil Gaiman besloot dat het beter en leuker kon en ging er zelf mee aan de slag. Het resultaat doopte hij Norse Mythology, dat nu is vertaald als Noorse goden. Het blijkt een bewerking die aanslaat: het boek haalde de bovenste plek van de New York Times bestsellerlijst.
Neil Gaiman (1960) is een van de bekendste fantasy- en sciencefictionauteurs van het moment. Hij begon zijn carrière als schrijver van korte verhalen, scenario’s en graphic novels om in toenemende mate ook romans te schrijven. In 2001 brak hij door naar een groter publiek met het monumentale American Gods, momenteel ook te zien als tv-serie.
Voor Noorse goden maakte de auteur een selectie uit alle bekende Noordse mythen en sagen. Daarbij heeft hij verschillende bronnen geraadpleegd, maar zich toch vooral geconcentreerd op de twee belangrijkste: de zeer oude IJslandse verzen uit de Poëtische Edda (of Lied-Edda) en de in de middeleeuwen door Snorri Sturluson geschreven Proza-Edda. Het is een selectie geworden waarin niet oppergod Odin, maar dondergod Thor centraal staat naast de onvermijdelijke onruststoker Loki.
De reden voor deze keuze is dat Gaiman een zo chronologisch mogelijk verhaal wilde construeren, met als begin het ontstaan van de negen werelden en als einde Ragnarok (de ondergang van het oude en geboorte van het nieuwe). Het zal een heel gepuzzel zijn geweest, want de oude bronnen bekommeren zich niet om chronologie. Er zitten altijd continuïteitsfouten in, welke volgorde je ook kiest. Niettemin geeft deze selectie gemengde gevoelens: de eenheid van het boek is gebaat bij de keuze voor een held en een schurk, maar de gebrekkige aandacht voor andere goden is onbevredigend. Al is Thor, dat moet gezegd, nogal een portret.
In ieder geval heeft Gaiman de houterige mythes een stuk leuker en beter leesbaar gemaakt. Dat heeft hij, in tegenstelling tot wat sommigen misschien verwachten, niet gedaan door ze volledig te moderniseren tot hedendaagse verhalen. Het is meer zo dat hij de oorspronkelijke teksten op allerlei subtiele manieren heeft aangepast, zodat ze vloeiender lezen maar nog steeds goed herkenbaar zijn als mythe. Daarmee heeft hij feitelijk een compleet nieuwe mix van archaïsche en hedendaagse schrijfwijzen gecreëerd. En dat voorzien van de nodige humor, meestal van een onderkoeld type. De volgende twee citaten geven een goed voorbeeld:
“‘Wie ben je?’ vroegen de dwergen.
‘Ik ben Suttung,’ zei de reus. ‘Ik hoorde dat jullie tegen de wind en de golven en de wereld opschepten over het feit dat jullie mijn vader en moeder hebben gedood.’
‘Ah,’ zei Galar. ‘Verklaart dat waarom je ons hebt vastgebonden?’
‘Inderdaad,’ zei Suttung.”
“Ze ontbeten met de reus. Hij haalde hele koeien en schapen uit zijn proviandtas en knabbelde ze smakelijk weg. De drie metgezellen aten matiger.”
Vertaler Henny van Gulik weet in de Nederlandstalige editie de juiste toon aan te slaan en in stijl te blijven met Gaiman. Des te jammer dat er in dit boek systematisch sprake is van Noorse goden, terwijl dat in het Nederlands Noordse moet zijn. Ook zijn er termen niet vertaald vanuit het Engels, zoals soms het woord ‘ale’ wordt gebruikt in plaats van bier. In een Nederlandstalig boek over oeroude mythologieën vloeken dergelijke anglicismen wel extra met de sfeer.
Dat doet echter niets af aan de belangrijkste verdienste van Noorse goden: dat het Noordse mythes toegankelijk maakt voor een zeer breed publiek. Voor fantasyliefhebbers is het daarmee welhaast een mustread, aangezien veel fantasyauteurs, J.R.R. Tolkien voorop, door deze mythologie zijn geïnspireerd. Maar verder is het voor iedereen die zich ervoor interesseert een absolute aanrader.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
