Vriendelijke schakelroman over en voor reizigers
De titel Turbulentie van de nieuwe roman van auteur David Szalay (1974) lijkt te suggereren dat het hier om een spannend of dramatisch vliegtuigverhaal gaat. Dat is niet het geval. Hoewel turbulentie hoog in de wolken ook in het boek voorkomt, is het vooral de overdrachtelijke betekenis van het woord die hier van toepassing is. Turbulentie in het leven van de opeenvolgende hoofdpersonen die in deze klein gehouden schakelroman door vliegreizen met elkaar verbonden zijn.
David Szalay (spreek uit als Sol-loy) is geboren en getogen als wereldburger. Met een Canadese moeder en Hongaarse vader groeide hij achtereenvolgens op in Quebec, Beiroet en Londen om in Oxford te gaan studeren. Later woonde hij nog in Brussel maar uiteindelijk streek hij toch neer in Hongarije waar hij aan zijn schrijfcarrière begon. Desondanks telt hij als Britse auteur. Hij publiceerde drie romans en bereikte in 2016 de shortlist van de Man Booker Prize met Wat een man is, een aaneenschakeling van negen aan elkaar gelieerde novellen over de levens van even zoveel mannen.
Met Turbulentie levert Szalay opnieuw een schakelroman af, zij het minder doorwrocht. De basis werd gelegd in een 15 minuten durend programma van BBC Radio 4, waarin de auteur telkens een verhaal vertelde. Het boek is daarvan een weerslag. Twaalf mensen volgen we, die allemaal een vliegreis maken of hebben gemaakt. Iedere nieuwe hoofdpersoon speelde een rol in het leven van de vorige. In vrij korte verhaaltjes lezen we over gebeurtenissen die rondom de verschillende vliegreizen spelen. Alles bij elkaar een dun boekje, maar wel voorzien van een luxe gebonden uitvoering en daarmee best cadeauwaardig. De vertaling is van Lidwien Biekmann.
Als schakelroman zit Turbulentie fijnzinnig in elkaar. Szalay maakt zich er niet gemakkelijk vanaf en gaat verder dan zijn hoofdpersonen alleen maar het estafettestokje te laten doorgeven. Zo vinden we de ontknoping van het ene verhaal pas in het begin van het volgende of worden daarin nog openstaande vragen beantwoord. Dat was waarschijnlijk een slimme methode om te zorgen dat radioluisteraars de week daarop weer zouden afstemmen op zijn programma, maar neergeschreven blijkt het geen nadeel. Het geeft juist extra glans aan het idee van een schakelroman.
Verder werkt de auteur met een aantal terugkerende thema’s. Daarbij concentreert hij zich vooral op een thema dat hem nauw aan het hart ligt, namelijk familierelaties in een sterk internationaliserende wereld. Wat doet het met de relatie tussen familieleden, vaak die tussen ouder en kind, wanneer beiden in een ander land wonen of een van hen veel reist? Daartoe schetst Szalay vakkundig situaties waaruit blijkt wat de na- en soms ook voordelen kunnen zijn. Helaas blijft het daar wel een beetje bij, want de verhaaltjes zijn te beperkt voor meer diepgang.
Leuk is wel ook de manier waarop Szalay speelt met waarschijnlijke vooroordelen bij de lezer. Regelmatig kijkt deze op zijn of haar neus als blijkt dat een bepaald personage toch een ander iemand is dan aanvankelijk gedacht. In de internationale wereld is diversiteit heer en meester, maar zelfs als je daar op bedacht bent kom je nog voor verrassingen te staan. Turbulentie is echter geen boek waar je eens goed voor moet gaan zitten. Zowel stilistisch als inhoudelijk is het aan de kale kant. De tekst is geschikt om voor te lezen, pragmatisch en helder. Karkaters worden ondertussen vlak neergezet en al te heftige emoties buiten beeld gelaten. Daarmee is dit een vriendelijk boekje, aangenaam om te lezen, maar geen hoogvlieger.
Het is echter gemakkelijk voor te stellen dat Turbulentie aan charme wint als je het leest in een vliegtuig of eventueel een trein. Het nodigt uit om je heen te kijken naar je medereizigers en jezelf af te vragen wie die mensen zijn, wat hun bezighoudt en waarom ze op reis zijn. Vermoedelijk is het idee ook op deze manier tot David Szalay gekomen. Een boekje kortom over en voor reizigers geschreven door een reiziger.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
