Sympathieke roman, maar te weinig show
De prachtige, glamourrijke kaft van de historische roman Uit liefde, meneer Tuschinski belooft wat: een verhaal over de roaring twenties, over theatermagnaat Abraham Tuschinski, over een verboden liefdesrelatie in de vooroorlogse showwereld. Schrijfster Tanya Commandeur heeft er echter geen wervelend jaren ‘20 verhaal van gemaakt. In plaats daarvan levert ze een sympathiek en respectvol, maar ook wat sober familieportret af dat meerdere decennia beslaat en noodlottig eindigt. Het vroege bioscoop- en theaterwezen in Rotterdam en Amsterdam wordt daarbij goed en herkenbaar neergezet, maar blijft wel op de achtergrond.
Tanya Commandeur (1969) werkt als freelance (hoofd)redacteur en vertaler. Als auteur maakte ze haar debuut in de historische romanreeks van uitgeverij Ambo|Anthos met De man die alles achterliet. Dit is haar tweede roman in dezelfde reeks.
Het boek vertelt het verhaal van Abraham Tuschinski en zijn aangetrouwde familie, de familie Ehrlich. Deze bestaat uit zijn vrouw Manja, haar ouders en haar broer en zus. Alle betrokkenen zijn uit Polen geëmigreerde joden, behalve Jet, de vrouw van broer Hermann, die een geboren Nederlandse is. De jongere mannen zijn tevens zakelijke compagnons, waardoor hun levens maximaal verstrengeld zijn. De energieke en ambitieuze Tuschinski is echter de zon waar de anderen omheen draaien. Het verhaal begint in 1912, kort voordat Abraham zijn eerste bioscoop opent en eindigt dertig jaar later tijdens de Tweede Wereldoorlog. Plaats van handeling is meestal thuishaven Rotterdam, maar soms ook Amsterdam, waar Tuschinski’s meest bekende theater komt te liggen.
Vanzelfsprekend krijgen we te lezen over de opbouw, bloei en neergang van het theaterbedrijf. Vanaf de jaren ’30 sluipt er bovendien steeds meer politiek in het verhaal door de economische crisis en de opkomst van nazisme en antisemitisme. Toch concentreert het boek zich vooral op de buitenechtelijke liefdesrelatie die Tuschinski zou ontwikkelen met zijn schoonzus Jet en hoe dat de complete familie uit zijn voegen rukt.
Uitgeverij Ambo|Anthos geeft aan dat de boeken die in hun historische reeks verschijnen ‘toegankelijk, meeslepend en romantisch’ zijn. Kortom: geen droge, maar levendige geschiedenis voor iedereen. Binnen dit kader past het dat Uit liefde, meneer Tuschinski een tamelijk eenvoudig geschreven roman is, die inderdaad toegankelijk genoemd kan worden. Meeslepend is dit verhaal echter nauwelijks. Eerder juist ingetogen, zeker voor een onderwerp uit de showbizzwereld. De ruwe randjes van de dubieuze affaire waar Tuschinski en Jet zich in begeven worden afgevijld, waardoor de zaken beschaafd blijven overkomen. Zo wordt de goede naam van de betrokkenen niet werkelijk in diskrediet gebracht (waar hun nazaten vast blij mee zijn) maar spetteren ze ook nergens van de pagina’s af met al hun hartstocht.
Ondertussen geeft de roman veel informatie over films en artiesten die in de genoemde jaren in bioscopen en theaters te zien waren, maar van de glitter en glamour die er ook moet zijn geweest is maar weinig te merken. En de jaren twintig willen, voor zover ze aan bod komen, ook al niet zo roaring worden.
Dat komt grotendeels doordat Commandeur zich op de gedachten van haar personages concentreert en minder op hun daden. Dat geeft ook schrijftechnisch gezien te weinig show, want een redelijk aantal gebeurtenissen wordt indirect via deze gedachten verteld in plaats van in volle glorie getoond. En ondanks de focus op die gedachten worden ervaringen en gevoelens vervolgens niet nader uitgespit. Het verhaal springt in korte hoofdstukken door de tijd heen en wisselt regelmatig van gezichtspunt. Zo komt ieders kant van het verhaal aan bod, maar wel op een vlakke en soms ook fragmentarische manier. Daar staat tegenover dat de auteur zich veel moeite doet om alle personages sympathiek en met de beste bedoelingen neer te zetten, wat wonderwel lukt. Uiteindelijk leef je daardoor alsnog meer met hen mee dan je op basis van de terughoudendheid zou verwachten.
Aldus blijft er toch een aardige, op goede research gebaseerde roman over, die je snel genoeg uitleest. Hij heeft alleen niet de charme en levendigheid die hij had kunnen hebben.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Anne-Claire Verham
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
