Nevelig en helder tegelijkertijd, het kàn. In de handen van een uitstekende auteur.

Voor de leesclub van de Boekenreizigers lazen we ‘Nevels’ van Marceline de Waard. Het is een heel bijzonder verhaal.
Fay is getrouwd met Frank, op het eerste gezicht een doorsneekoppel, uit de begoede middenklasse voor wie leuke dingen doen de essentie van het leven is. Ieder zijn keuze.
We leren dat de moeder van Fay, die buiten woont samen met haar huishoudster Martje, lijkt te dementeren. Tenminste, dat is wat Olaf, Fays broer denkt, en de huisarts. Want moeder gaat ’s nachts naar buiten, naar de nevelpoort. Klinkt allemaal behoorlijk onaards?
Klopt, moeder is dan ook geen vrouw die met beide voeten stevig in de Hollandse klei staat. Ze is een frêle dame, die nooit een hand hoefde uit te steken in het huishouden, dat werd allemaal voor haar gedaan. Ze mag dan frêle van postuur zijn, ze heeft een ijzeren wil. Die combina9696969696tie is soms erg lastig. Ze ziet dingen, kleuren, vormen die anderen niet waarnemen en dan staan mensen al gauw klaar met hun oordeel: ‘van het padje af’.
Alleen, Fay begrijpt niet waarom broer Olaf niet inziet dat hun moeder weliswaar oud wordt, maar voor het overige niet anders is dan vroeger. Ze vertelde vroeger al sprookjes waar de nevels een belangrijke plaats innamen, waar geheimzinnige figuren die blijkbaar zij alleen kon waarnemen, de hoofdrol speelden.
Fay gaat een tijdje bij haar moeder wonen, tegen de zin van Frank, die zich in de steek gelaten voelt, terwijl hij toch alleen maar ‘leuke dingen’ verzint. Dat Fay die dingen misschien niet eens leuk vindt, komt niet bij hem op. Maar daar heeft Fay ook boter op het hoofd, want ze zegt het nooit tegen Frank, dat ze dat allemaal niet zo fijn vindt…
Heel langzaam zie je de familierelaties naar buiten komen, zie je de nevel optrekken die daarover lag. Dan begrijp je waarom Olaf zo nuchter lijkt te zijn of tenminste in die geest reageert en Fay eerder het pad van haar moeder volgt, omdat ze weet, of beter nog, aanvoelt dat dat haar pad is. Het maakt de zaak er niet eenvoudiger op, dan denk je door een sluier heen te zijn en hangt er nog een volgende ….
De auteur weet feilloos de relaties binnen dit gezin te schilderen als een ragfijne pentekening, soms nevelig vertroebeld, dan weer kristalhelder als een Japanse pentekening op een kamerscherm, waar met enkele lijnen de kraanvogel getekend wordt die in die cultuur vaak de verbinding legt met het minder tastbare leven.
Het mooie is dat alle leden in dit verhaal dan wel geen gelijkaardige maar wel een gelijkwaardige rol spelen, allemaal met hun duidelijke kenmerken én met door nevel versluierde identiteit. Of die nevels opgelost worden? Er wordt heel veel duidelijk, maar net als in het echte leven zien veel mensen elke situatie vanuit hun eigen standpunt en vinden ze het erg moeilijk om dat vanuit de visie van een ander te doen, zeker als die visie diametraal tegenover de hunne staat. Soms is het beter nevels toe te laten, dan alles tot op het bot te willen verklaren.
Een heel bijzondere roman, die ik met heel heel veel plezier gelezen heb.